هنگامی که علائمی در ارتباط با عفونت دستگاه تنفسی تحتانی دارید، هنگامی که برای ذات الریه باکتریایی یا هرگونه عفونت مجاری تنفسی تحتانی تحت درمان قرار گرفتهاید.
یک نمونه خلط (ترشحات عمقی تنفسی، نه بزاق) که معمولاً اول صبح گرفته میشود. گاهی اوقات، بسته به عفونت، ممکن است حداکثر ۳ نمونه خلط طی روزهای متوالی جمعآوری شود.
ممکن است به شما گفته شود قبل از جمعآوری نمونه خلط، دهان خود را با آب بشویید و از خوردن غذا به مدت ۲-۱ ساعت خودداری کنید
خلط، مخاط یا بلغمی غلیظ است که از طریق سرفه از دستگاه تنفسی تحتانی (برونشها و ریهها) خارج میشود. بزاق یا آب دهان نیست. باید در فرآیند جمعآوری نمونه دقت شود که نمونه از مجاری هوایی تحتانی باشد و از دستگاه تنفسی فوقانی نباشد. نمونههای خلط ممکن است به وسیله خارج کردن ترشحات و یا به صورت القایی تهیه شوند (به بخش زیر در مورد جمعآوری نمونه مراجعه کنید.)
کشت خلط باکتریایی وجود باکتریهای بیماری زا (پاتوژنها) را در افرادی که مشکوک به ذات الریه باکتریایی یا سایر عفونتهای دستگاه تنفسی تحتانی هستند، تشخیص میدهد. باکتریهای موجود در نمونه شناسایی شده و آزمایش حساسیت برای انتخاب نوع آنتیبیوتیک برای درمان انجام میشود.
گاهی اوقات عفونت تنفسی توسط یک پاتوژن ایجاد میشود که نمیتواند با یک کشت معمول خلط باکتریایی رشد کند و شناسایی شود. آزمایشات دیگری، مانند اسمیر اسید فست و کشت میکروب سل، کشت قارچ یا کشت ویروسی، ممکن است علاوه بر یک کشت معمول یا به جای آن انجام شود.
به طور روتین، اولین مرحله در آزمایش روتین نمونه خلط، یک رنگآمیزی گرم برای شناسایی نوع کلی باکتری است که ممکن است وجود داشته باشد. سپس نمونه در محیطهای مغذی مناسب قرار داده شده و انکوبه میشود. محیطهای کشت شرایط رشد باکتریهای موجود را فراهم میکنند و زمینه را برای انجام آزمایشهای بعدی و شناسایی باکتریها آماده میسازند.
خلط یک نمونهی استریل نیست. به این معنا که وقتی فردی به یک عفونت تنفسی باکتریایی مبتلا شود، معمولاً باکتریهای بیضرری که به طور معمول در دهان، گلو و غیره وجود دارند (فلور طبیعی) نیز در کنار باکتریهای بیماریزا حضور دارند.
یک کارشناس با تجربهی آزمایشگاهی، فلور طبیعی را از باکتریهای بیماریزا متمایز میکند و انواع مختلف باکتریهای موجود در کشت را شناسایی میکند. شناسایی یک فرآیند گام به گام است که ممکن است شامل چندین آزمایش بیوشیمیایی، ایمنی شناختی یا مولکولی و مشاهدات مربوط به مشخصات رشد ارگانیسم باشد.
برای پیگیری درمان و تعیین این که آیا باکتریهای موجود احتمالاً به آنتیبیوتیکهای خاص پاسخ میدهند یا خیر، اغلب به آزمایش حساسیت ضد میکروبی نیاز است.
کشت خلط، رنگآمیزی گرم و آزمایش حساسیت همگی به گزارش آزمایش کمک میکنند و به پزشک اطلاع میدهد کدام عوامل بیماریزا وجود دارد و چه درمانهای آنتیبیوتیکی احتمالاً مانع رشد آنها میشود.
چگونه نمونه برای آزمایش جمعآوری میشود؟
نمونههای خلط ممکن است با سرفه یا به طریقهی القایی گرفته شوند. نمونههایی که با کمک سرفه به خارج رانده میشوند در یک ظرف استریل آزمایشگاهی جمعآوری میگردند. به طور کلی سرفه عمیق لازم است و باید به فرد گفته شود که دفع بلغم یا مخاط از ریهها ضروری است و نه بزاق.
اگر کسی نتواند نمونه خلط بگیرد، معمولاً با رعایت دستورالعمل ارائه شده و استنشاق محلول نمکی استریل یا گلیسیرین آئروسل به مدت چند دقیقه باعث شل شدن خلط در ریهها میشود. استنشاق بخار یا دوش آب گرم نیز میتواند در شل شدن بلغم مفید باشد. گاهی، یک القای خلط ممکن است به کمک یک تکنسین درمانگر تنفسی انجام شود.
تمام نمونههای جمعآوری شده باید در همان زمان تازه بودن جهت انجام آزمایش به آزمایشگاه منتقل شوند. نمونههای خلط قبل از پردازش باید توسط آزمایشگاه بررسی و پذیرفته شوند.
نتایج مفید کشت خلط تا حد زیادی به جمعآوری نمونه خوب بستگی دارد. اگر با بررسی یک رنگآمیزی گرم نمونه مشخص شود که این ماده دارای تعداد قابل توجهی سلول طبیعی پوشیده شده دردهان است. (سلولهای اپیتلیال سنگفرشی)، بنابراین نمونه به طور کلی برای کشت مناسب نمیباشد و ممکن است جمعآوری مجدد نمونه مورد نیاز باشد. اگر نمونه دارای تعداد زیادی گلبولهای سفید خون باشد که نشاندهنده پاسخ بدن به عفونت باشد، نمونه مناسبی برای کشت محسوب می شود.
آیا برای اطمینان از کیفیت نمونه به آمادگی خاصی برای آزمایش نیاز است؟
ممکن است قبل از جمعآوری نمونه به شما گفته شود که مسواک بزنید و دهان خود را با آب بشویید. همچنین ممکن است به شما آموزش داده شود که حداقل ۲-۱ ساعت قبل از جمعآوری نمونه، که معمولاً اولین نمونه صبحگاهی است، از خوردن غذا خودداری کنید.
از کشت خلط باکتریایی برای تشخیص عفونتهای باکتریال دستگاه تنفسی تحتانی مانند ذات الریه باکتریایی یا برونشیت استفاده میشود. این روش به طور معمول با یک رنگآمیزی گرم انجام میشود تا باکتریهای عامل عفونت فرد را شناسایی کند.
گاهی عفونتهای دستگاه تنفسی تحتانی توسط عوامل بیماریزا ایجاد میشود که با کشت خلط باکتریایی معمول قابل تشخیص نیست. این امر به این دلیل است که عوامل بیماریزا برای رشد درمحیط کشت به مواد مغذی بسیار خاصی نیاز دارند یا به این دلیل که رشد آنها بسیار کند است. در صورت مشکوک بودن به این مورد، ممکن است آزمایشات تخصصی علاوه بر کشت روتین یا به جای آن برای کمک به شناسایی علت عفونت انجام شود. این آزمایشات تکمیلی شامل اسمیر و کشت باسیل اسید فست برای تشخیص سل و عفونتهای مایکوباکتریوم غیر سل، کشت قارچ یا کشت لژیونلا است.
کشت خلط باکتریایی ممکن است به تنهایی، همراه با شمارش کامل خون (CBC) برای ارزیابی نوع و تعداد گلبولهای سفید خون به عنوان نشانهای از عفونت یا همراه با کشت خون برای بررسی سپتی سمی، درخواست شود.
خلط استریل نیست، بنابراین وقتی فردی به عفونت مبتلا شود، به طور معمول هم باکتری بیماریزا و هم باکتریهای فلور طبیعی وجود خواهد داشت. اگر باکتریهای بیماری زا در طی کشت خلط شناسایی شوند، معمولاً آزمایش حساسیت ضدمیکروبی انجام میشود تا بتوان آنتیبیوتیکهای مناسب را تجویز کرد.
هنگامی که پزشک مشکوک به یک عفونت باکتریایی در ریهها یا مجاری تنفسی مانند پنومونی باکتریایی در شخصی باشد، کشت خلط درخواست میشود. این ممکن است به صورت تغییراتی در ریهها باشد که در عکسبرداری از قفسه سینه مشاهده میشود. علائم و نشانهها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
گاهی اوقات ممکن است بعد از درمان عفونت، کشت خلط برای تأیید اثر آن انجام شود.
اگر باکتریهای بیماریزا در شخصی با علائم و نشانههای عفونت دستگاه تنفسی تحتانی شناسایی شود، احتمالاً علائم شخص به دلیل عفونت باکتریایی است. یک گزارش کشت مثبت به طور معمول پاتوژن شناسایی شده را شناسایی میکند.
شایعترین علت ذات الریه باکتریایی در بزرگسالان در ایالات متحده استرپتوکوک پنومونیه (پنوموکوک) است. سایر باکتریهای رایج عبارتند از:
کشتی که به عنوان "عدم رشد در ۲۴ یا ۴۸ ساعت" گزارش شده است معمولاً منفی تلقی میشود. اگر باکتریهای بیماریزا با کشت شناسایی نشوند، ممکن است علائم فرد به دلیل عفونت ویروسی باشد، یا این که پاتوژن به مقدار کافی در نمونه جمعآوری شده وجود نداشته باشد. همچنین ممکن است به این دلیل باشد که میکروارگانیسم مسئول با کشت باکتری روتین قابل تشخیص نیست.
نمونههایی از ارگانیسمهایی که با کشت معمول خلط باکتری شناسایی نشده اند عبارتند از:
به ندرت، یک عفونت انگلی ممکن است علائم عفونت تنفسی تحتانی را ایجاد کند.
افرادی که در اثر بیماری، قرار گرفتن در معرض سموم یا به علت این که به طور مزمن در معرض تحریک کنندهها قرار گرفتهاند و یا به دلیل عفونتهای قبلی، ریههایشان آسیب دیده است، در آنها خطر بروز عفونتهای مکرر افزایش مییابد.
در عفونتهای تنفسی باکتریایی، خلط ممکن است دارای قوام غلیظ (چسبناک) باشد، به نظر میرسد تغییر رنگ داده است - زرد، سبز، مایل به خاکستری یا (بندرت) زنگ زده یا خونی - و ممکن است بوی نامطبوعی داشته باشد.
یک واکسن پنوموکوکی وجود دارد که به محافظت در برابر عفونتهای مهاجم استرپتوکوک پنومونیه (پنوموکوک) که شایعترین علت پنومونی باکتریایی در بزرگسالان است کمک میکند.
همچنین یک واکسن پنوموکوکی متفاوتی برای کودکان خردسال وجود دارد که از آنها در برابر عفونتهای جدی با این باکتریها محافظت میکند و یک واکسن نیز برای نوزادان برای محافظت در برابر عفونتهای جدی به وسیله هموفیلوس آنفلوانزا نوع b وجود دارد.
این ممکن است به این علت باشد که اولین نمونه کافی نبوده باشد یا ممکن است پزشک بخواهد آزمایشات تکمیلی را روی نمونههای خلط درخواست دهد.
این آزمایشها ارگانیسمهایی را که در محیطهای مغذی معمولی (که برای کشت روتین خلط استفاده میشوند) رشد نمیکنند مورد شناسایی قرار میدهند. رشد گونههای قارچ یا مایکوباکتریوم ممکن است چندین هفته طول بکشد و برای شناسایی آنها در زیر میکروسکوپ نیاز به استفاده از رنگ آمیزیهای مخصوص است.
شاید به این علت که پزشک مشکوک به یک عفونت باکتریایی ثانویه است که به دنبال یک عفونت اولیه ویروسی رخ داده است، یا عفونت شما آن طور که انتظار میرود به درمان پاسخ نداده باشد.
در اکثر افراد، در صورت درمان موفقیتآمیز عفونت، دیگر عود نخواهد کرد. اگر درمان موفقیتآمیز نباشد، ممکن است عفونت ادامه یابد یا دوباره ظاهر شود. اگر کسی یک بیماری زمینهای داشته باشد که خطر ابتلا به عفونت ریه را افزایش دهد، مانند یک بیماری ریوی، ممکن است عفونتهای مکرر (جدید) را تجربه کند. در برخی موارد، این عفونتهای مکرر برای درمان به طور فزایندهای چالشبرانگیز میشوند.