یک نمونه خون که از ورید بازو گرفته شده است.
توصیه می‌شود که قبل از آزمایش 8-12 ساعت ناشتا باشید. (فقط مصرف آب مجاز است)
پنل کلیه، گروهی از آزمایشات است که برای بررسی عملکرد کلیه با هم انجام می‌شوند.
این آزمایشات سطح مواد مختلف از جمله چندین ماده معدنی، الکترولیت، پروتئین و گلوکز (قند) را در خون اندازه‌گیری می‌کند تا سلامت فعلی کلیه‌های شما مشخص شود.
کلیه‌ها یک جفت اندام لوبیایی شکل هستند که در پایین در سمت راست و چپ ستون فقرات قرار دارند. آن‌ها بخشی از دستگاه ادراری هستند و چند نقش و عملکرد اساسی در بدن دارند.
هنگامی که کلیه‌ها به درستی کار نمی‌کنند، غلظت این مواد در خون ممکن است غیرطبیعی باشد و مواد زائد و مایعات ممکن است به میزان خطرناکی در خون افزایش یافته و وضعیت تهدید کننده‌ای ایجاد کنند.
کلیه‌ها همچنین دارای چندین نقش متفرقه دیگردر حفظ سلامت بدن هستند، از جمله ترشح هورمونی که تولید گلبول‌های قرمز خون را تحریک می‌کند (به نام اریتروپویتین)، تولید هورمونی که به حفظ فشار خون طبیعی کمک می‌کند (به نام رنین) و تبدیل یک نوع ویتامین D به فرم فعال‌تر، که جذب کلسیم را افزایش می‌دهد.
اگر کلیه‌ها به درستی کار نکنند، مواد زائد می‌توانند در خون جمع شده و سطح مایعات به حجم خطرناکی افزایش یافته و باعث آسیب به بدن یا وضعیت بالقوه تهدید‌کننده زندگی شود. شرایط و بیماری‌های متعددی می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند. شایع‌ترین علل و عوامل اصلی خطر، ابتلا به بیماری کلیه دیابت و فشار خون بالا است.
آزمایشات موجود در پنل کلیه می‌تواند از نظر آزمایشگاهی متفاوت باشد، اما آزمایشاتی که به طور معمول انجام می‌شود شامل موارد زیر است:
الکترولیت‌ها - مواد شیمیایی با بار الکتریکی که برای فرآیندهای طبیعی بدن مانند عملکرد عصب و عضله حیاتی هستند. همچنین به تنظیم میزان مایعات در بدن و حفظ تعادل اسید و باز کمک می‌کنند.
الکترولیت‌ها عبارتند از:
مواد معدنی
فسفر - ماده معدنی برای تولید انرژی، عملکرد عضلات، اعصاب و رشد استخوان‌ها حیاتی است. همچنین به عنوان یک بافر نقش مهمی دارد و به حفظ تعادل اسید و باز بدن کمک می‌کند.
کلسیم - یکی از مهم‌ترین مواد معدنی در بدن است. برای عملکرد صحیح عضلات، اعصاب و قلب ضروری است و در فرآیند لخته شدن خون و تشکیل استخوان‌ها لازم است.
پروتئین
آلبومین - پروتئینی که حدود 60٪ پروتئین در خون را تشکیل می‌دهد و نقش‌های زیادی مانند جلوگیری از نشت مایعات از رگ‌های خونی و انتقال هورمون‌ها، ویتامین‌ها، داروها و یون‌ها مانند کلسیم را در بدن دارد.
مواد زائد
نیتروژن اوره/ اوره (BUN) - اوره یک ماده زائد حاوی نیتروژن است که از متابولیسم پروتئین تشکیل می‌شود. توسط کبد در خون آزاد می‌شود و به کلیه‌ها منتقل می‌شود، جایی که از خون فیلتر شده و از طریق ادرار حذف می‌شود.
کراتینین - ماده زائد دیگری است که توسط عضلات در بدن تولید می‌شود. تقریباً تمام کراتینین توسط کلیه‌ها از بدن دفع می‌شود.
منبع انرژی
گلوکز - انرژی بدن را تأمین می‌کند. یک مقدار ثابت باید برای استفاده در دسترس باشد و سطح نسبتاً ثابت گلوکز باید در خون حفظ شود.
سه مقدار (کمیت) محاسبه شده نیز ممکن است در یک پنل کلیه گزارش شود:
برخی از علائم و نشانه‌ها شامل موارد زیر است:
نتایج آزمایش پانل کلیه تشخیصی نیستند بلکه نشان می‌دهند که ممکن است در کلیه‌ها مشکلی وجود داشته باشد و برای تشخیص و تعیین علت، آزمایش‌های بیش‌تری مورد نیاز است. نتایج پانل معمولاً با هم در نظر گرفته می‌شوند و به صورت جداگانه مورد بررسی و تفسیر قرار نمی‌گیرند. نتیجه آزمایش انفرادی ممکن است به دلایلی غیر از بیماری کلیوی غیرطبیعی باشد، اما در نظر گرفتن نتایج همراه با خطرات و یا علائم و نشانه‌ها، ممکن است نشانه‌ای از وجود بیماری کلیه باشد.
سدیم،
فسفر،
نتایج پنل کلیه توسط پزشک در چارچوب آزمایشات دیگری که انجام گرفته است و همچنین سایر فاکتورها مانند سابقه پزشکی ِ بیمار تفسیر می‌شوند. یک نتیجه واحد که کمی زیاد یا کم باشد ممکن است دارای اهمیت پزشکی باشد یا خیر. دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است نتیجه آزمایش در روزهای مختلف متفاوت باشد و یا به هر حال از یک محدوده مرجع تعیین شده خارج شده باشد:
افرادي وجود دارند که سالم هستند اما نتايج آزمايشات آن‌ها كه برای خودشان طبيعي است، هميشه در محدوده مورد انتظار کل جمعيت قرار نمي‌گيرند. بنابراین نتیجه آزمایشی که خارج از محدوده مرجع تعیین شده توسط آزمایشگاه، قرار گیرد ممکن است مسئله‌ی قابل توجهی نباشد.
به طور کلی، این مسائل در شرایطی است که مقدار آزمایش فقط کمی بیش‌تر یا کم‌تر از محدوده مرجع است و به همین دلیل پزشک ممکن است آزمایش ِمورد نظر را برای شما تکرار کند و ممکن است نتایج مربوط به آزمایشات قبلی را که شما انجام داده‌اید، بررسی کند. با این حال، نتیجه‌ای در خارج از محدوده ممکن است مشکلی را نشان دهد و تحقیقات بیش‌تری را الزام کند. پزشک معالج نتایج آزمایشات شما را در زمینه سابقه پزشکی، معاینه بالینی و سایر عوامل مرتبط بررسی می‌کند تا مشخص کند آیا نتیجه‌ای که خارج از محدوده مرجع به دست آمده است اهمیت قابل توجهی برای شما دارد یا خیر.
خیر، آزمایشاتی که معمولاً در یک پنل کلیه قرار دارند بسته به هدف آزمایش ممکن است به طور مستقل یا همراه با آزمایش‌های مختلفِ دیگر انجام شوند. به عنوان مثال، الکترولیت‌ها (سدیم، پتاسیم، کلرید و بی‌کربنات) ممکن است به عنوان یک پنل الکترولیت به عنوان بخشی از یک غربالگری سلامت روتین یا برای تشخیص یک مشکل بالقوه در تعادل مایعات یا اسید و باز در فردی که ممکن است بیماری قلبی داشته باشد درخواست شوند.
آزمایش گلوکز معمولاً برای غربالگری، تشخیص و پایش بر دیابت انجام می‌شود.
سایر تست‌های آزمایشگاهی که می‌توانند برای بررسی عملکرد کلیه استفاده شوند عبارتند از:
برای افراد مبتلا به دیابت یا فشار خون بالا (پرفشاری خون)، آزمایش آلبومین ادرار (میکروآلبومین)، که مقدار کمیِ نشت آلبومین از خون به داخل ادرار را اندازه‌گیری می‌کند، ممکن است برای تشخیص آسیب زودرس کلیه نیز استفاده شود.
وقتی آلبومین و کراتینین در یک نمونه رندوم ادرار اندازه‌گیری می‌شوند، می‌توان نسبت آلبومین به کراتینین (ACR) را محاسبه کرد.
این کار ممکن است برای تعیین دقیق‌تر میزان آلبومینی که از کلیه‌ها دفع می‌شود، انجام گیرد. دو آزمایش زیر علاوه بر اندازه‌گیری فشار خون برای غربالگری بیماری کلیوی در افراد با افزایش خطر توصیه می‌شود:
پروتئین ادرار (آلبومین ادرار، یا آزمایش کامل ادرار، و یا پروتئین کل ادرار) و میزان فیلتراسیون گلومرولی تخمینی (eGFR).
در صورت مشکوک بودن به یک مشکل ساختاری، می‌توان از آزمایش‌های مختلف تصویربرداری برای بررسی سلامت و عملکرد کلیه‌ها استفاده کرد. گاهی اوقات نمونه‌ای از بافت کلیه (یک نمونه بیوپسی)، در تشخیص علت خاص این مشکل مفید است.
بله. بیماری کلیه اغلب تا اواخر مراحل بیماری علائم قابل توجهی ایجاد نمی‌کند. به همین دلیل مهم است، به خصوص برای افرادی که دارای عوامل خطر بیماری کلیوی هستند، معاینات منظم بهداشتی را انجام دهند تا هرگونه اختلال یا بیماری که ممکن است روی کلیه‌ها اثر بگذارد، به موقع تشخیص داده شده و به سرعت برطرف شود.
بله. از آنجا که آزمایشات موجود در پنل کلیه می‌تواند کاربردهای گسترده‌ای داشته باشد، نتایج غیرنرمال در یک یا چند آزمایش می‌تواند مشکلی غیر از بیماری کلیه را نشان دهد.
پزشک با بررسی نتایج آزمایش، همراه با نتایج هر آزمایش دیگری که انجام داده‌اید و همچنین علائم، یافته‌های معاینه، و سابقه پزشکی و خانوادگی، نتایج آزمایش پنل کلیه را تفسیر می‌کند.
تصویر بالا نشان می‌دهد که خونی که حاوی مواد زائد است از کجا وارد کلیه می‌شود، و خون پاک شده از کجا از کلیه خارج می‌شود، و مواد زائد (ادرار) به سمت مثانه فرستاده می‌شود.
تصویر مونتاژ شده در سمت چپ منظره‌ی میکروسکوپیک از یک نفرون را نشان می‌دهد، گلومرول و لوله‌های کلیوی (توبول) نشان داده شده‌اند.
