کسانی که برای سرطان مدولاری تیروئید تحت درمان هستند، این آزمایش می‌تواند نشان دهد که آیا درمان موثر است یا خیر. و همچنین برای افرادی که سابقه خانوادگی MEN 2 داشته باشند.
نمونه خونی که از سیاهرگ بازوئی گرفته می‌شود.
ممکن است به ناشتا بودن چندین ساعت قبل از آزمایش (معمولا یک شب) نیاز باشد.
آزمایش کلسی تونین خون چیست؟
این آزمایش سطح کلسی تونین خون را اندازه گیری می کند. کلسی تونین هورمونی است که توسط سلول های C در غده تیروئید ساخته می شود. کلسی تونین به کنترل نحوه استفاده بدن از کلسیم کمک می کند. کلسی تونین یک نوع نشانگر تومور نیز است. تومور مارکرها موادی هستند که توسط سلول های سرطانی یا سلول های طبیعی در پاسخ به سرطان در بدن ساخته می شوند.
اگر کلسیتونین بیش از حد در خون یافت شود، ممکن است نشانه ای از نوعی سرطان تیروئید به نام سرطان مدولاری تیروئید (MTC) باشد. سطوح بالا همچنین ممکن است نشانه ای از سایر بیماری های تیروئید باشد که می تواند شما را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به MTC قرار دهد. این موارد شامل:
کلسی تونین هورمونی است که به تنظیم نحوه استفاده بدن از کلسیم کمک می‌کند. این توسط سلول‌های خاصی در تیروئید به نام سلول‌های C تولید می‌شود. تیروئید یک غده پروانه‌ای شکل کوچک است که در قاعده گردن قرار دارد. تیروئید علاوه بر کلسی تونین، هورمون‌های دیگری، عمدتاً تیروکسین (T4) و مقداری تری یدوتیرونین (T3) تولید می‌کند که به کنترل سرعت متابولیسم کمک می‌کنند.
در دو وضعیت نادر، هیپرپلازی سلول C و سرطان مدولاری تیروئید (MTC)، مقادیر اضافی کلسی تونین تولید می‌شود. آزمایش کلسی تونین سطح خون را اندازه گیری می‌کند و ممکن است برای تشخیص و نظارت بر این شرایط استفاده شود.
هیپرپلازی سلول C یک بیماری خوش خیم است که باعث رشد غیر طبیعی سلول‌ها در تیروئید می‌شود. ممکن است پیشرفت کند یا نتواند به سرطان مدولاری تیروئید تبدیل شود.
سرطان مدولاری تیروئید بدخیم است – می‌تواند فراتر از تیروئید گسترش یابد و اگر زود تشخیص داده نشود، درمان آن دشوار است.
سرطان مدولاری شکل نادری از سرطان تیروئید است که حدود 4 درصد از کل سرطان‌های تیروئید در ایالات متحده را تشکیل می‌دهد. سالانه حدود 52000 نفر به سرطان تیروئید مبتلا می‌شوند و حدود 2000 نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند.
حدود 75 درصد از موارد سرطان مدولاری تیروئید به‌صورت اسپورادیک (پراکنده) است و در افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را ندارند رخ می‌دهد. بیشتر موارد پراکنده زمانی ایجاد می‌شود که افراد در دهه 40 یا 50 خود هستند و در زنان شایع تر از مردان است.
تا 25 درصد موارد MTC مربوط به یک نوع ارثی (جهش) در ژن RET است که منجر به نئوپلازی غدد درون ریز چندگانه نوع 2 (MEN 2) می‌شود. MEN 2 یک سندرم مرتبط با چندین بیماری مرتبط از جمله سرطان مدولاری تیروئید و فئوکروموسیتوم است. واریانت ژن RET به روش اتوزومال غالب به ارث می‌رسد. این بدان معناست که شما فقط باید یک نسخه از واریانت ژن را از پدر یا مادر خود به ارث ببرید تا خطر ابتلا به سرطان مدولاری تیروئید را افزایش دهید. این شکل ارثی هم مردان و هم زنان را به طور مساوی تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند در سنین پایین تر رخ دهد.
کاربرد آزمایش کلسیتونین چیست؟
این آزمایش اغلب برای موارد زیر درخواست می‌شود:
تفسیر نتایج آزمایش چیست؟
اگر سطح کلسی تونین خون بالا بود، ممکن است به این معنی باشد که هیپرپلازی سلول C یا سرطان مدولاری تیروئید وجود دارد. اگر فردی قبلاً برای این نوع سرطان تیروئید تحت درمان باشد، سطوح بالای آن ممکن است به این معنی باشد که درمان مؤثر نیست یا سرطان پس از درمان عود کرده است. سایر انواع سرطان از جمله سرطان سینه، ریه و لوزالمعده نیز می توانند موجب سطوح بالای کلسی تونین در خون شوند.
اگر سطح کلسیتونین خون بالا باشد، احتمالاً قبل از تشخیص قطعی، آزمایشات بیشتری نیاز خواهد بود. این آزمایشات ممکن است شامل اسکن تیروئید و یا بیوپسی از این غده باشد. اسکن تیروئید یک آزمایش تصویربرداری است که از امواج صوتی برای مشاهده غده تیروئید استفاده می‌کند. بیوپسی روشی است که در آن یک قطعه کوچک از بافت یا مقداری سلول را برای آزمایش برمیدارد.
اگر سطح کلسی تونین خون پایین باشد، ممکن است به این معنی باشد که درمان سرطان موثر بوده است.
آزمایش کلسی تونین در درجه اول برای کمک به تشخیص هیپرپلازی سلول C و سرطان مدولاری تیروئید، کمک به تعیین اینکه آیا درمان موثر بوده است و برای نظارت بر عود سرطان تیروئید استفاده می‌شود. آزمایش ممکن است برای کمک به تشخیص سرطان مدولاری تیروئید در اعضای خانواده افراد مبتلا به نئوپلازی غدد درون ریز چندگانه نوع 2 (MEN 2) نیز استفاده شود.
انجام تست تحریکی حساس‌تر از یک بار اندازه گیری کلسی تونین است. دراین روش ابتدا یک نمونه خون اولیه بعنوان پایه جمع آوری می‌شود، سپس کلسیم یا پنتاگاسترین (موادی است که تیروئید را برای تولید کلسی تونین تحریک می‌کند) به‌صورت وریدی به بیمار تزریق می‌گردد و بعد از آن چندین نمونه خون دیگر در فاصله‌های زمانی خاص برای اندازه‌گیری اثر تحریک مواد فوق جمع‌آوری می‌شود.
در موارد زیر نیاز به انجام این آزمایش می‌باشد:
همچنین اگرسرطان تشخیص داده نشده است، اما علائم بیماری تیروئید وجود دارد، ممکن است به این آزمایش نیاز باشد. این موارد شامل:
سطح کلسی تونین به طور معمول پایین است. با این حال، سطوح پائین این هورمون، سرطان مدولاری تیروئید (MTC) را رد نمی‌‌کند. در حالی که اکثر افراد مبتلا به MTC (بصورت انفرادی یا اسپورادیک) دارای سطوح کلسی تونین بالایی هستند، حدود 30 درصد از افراد مبتلا به MTC خانوادگی یا MEN 2 دارای سطوح طبیعی هستند.
سطح بالای کلسی تونین به این معنی است که مقادیر اضافی تولید می‌شود. سطوح بالای کلسی تونین (به عنوان مثال بیش از 20 برابر حد بالایی) نشانگر خوبی برای هیپرپلازی سلول C یا سرطان مدولاری تیروئید است. به همین ترتیب، اگر هیپرپلازی اولیه سلول C یا سرطان مدولاری تیروئید داشته باشید، معمولاً در طول آزمایش تحریک کلسی تونین، افزایش بسیار قابل توجهی در سطح کلسی تونین خواهید داشت. با این حال، پزشک شما از روش‌های دیگری مانند بیوپسی تیروئید، اسکن و سونوگرافی برای ایجاد تشخیص استفاده می‌کند.
با درمان موفقیت آمیز سرطان مدولاری تیروئید، که ممکن است شامل جراحی برای برداشتن غده تیروئید و اغلب برخی از بافت های اطراف آن باشد، سطح کلسی تونین معمولاً به سطوح بسیار پایین کاهش می یابد. اگر مقادیر در طول زمان پایین بماند، احتمالاً درمان مؤثر بوده است.
در برخی موارد، سطح کلسی تونین کاهش می یابد اما پس از درمان نسبتاً بالا باقی می‌ماند. این ممکن است به این معنی باشد که بافتی که کلسی تونین تولید می کند باقی می ماند. پزشکان مراقبت های بهداشتی کلسی تونین را کنترل می کنند و مراقب افزایش آن در طول زمان هستند. اگر سطح کلسی تونین شروع به افزایش کند، احتمالاً سرطان مدولاری تیروئید بازگشته است.
بلی، سطوح کلسی تونین ممکن است در سرطان‌های ریه، سینه و پانکراس، انسولینوم‌ها و تومورهای نادر پانکراس به نام VIPomas (مرتبط با تولید هورمون پپتید وازواکتیو روده‌ای (VIP)) افزایش یابد.
سایر شرایط با کلسی تونین بالا عبارتند از:
هیپرپلازی سلول C و سرطان مدولاری تیروئید هر دو به اندازه کافی نادر هستند، بنابراین غربالگری کلسیتونین در جمعیت عمومی مفید نیست.
خیر، بدون آن (کلسی تونین) مشکلی برای بدن پدید نمی‌آید اما شما به درمان جایگزین هورمون تیروئید (معمولاً T4) تا آخر عمر نیاز خواهید داشت. این هورمون تیروئیدی (تیروکسین) است که به صورت قرص خوراکی مصرف می‌شود و جایگزین هورمون تیروئید بدن شما می‌شود.
بله، اما استفاده از آن بعنوان مکمل دارویی در یک زمینه کاملا متفاوت است. از آنجایی که کلسی تونین در دوزهای بسیار زیاد از تجزیه استخوان جلوگیری می‌کند، گاهی اوقات به عنوان دارو برای افرادی که پوکی استخوان دارند تجویز می‌شود. این به حفظ تراکم استخوان کمک می‌کند و اثر تسکین دهنده‌ای روی دردهای استخوان دارد. این مکمل معمولاً به صورت تزریقی یا اسپری بینی تجویز می‌شود. کلسی تونین یک پروتئین است و در اثر هضم تجزیه شده و غیر فعال می‌شود، بنابراین نمی‌توان آن را از طریق دهان مصرف کرد.
اگر فردی برای سرطان مدولاری تیروئید تحت درمان قرار گرفته باشد، احتمالاً به طور منظم آزمایش خواهد شد تا موفقیت آمیز بودن درمان مورد ارزیابی قرار گیرد.
همچنین اگر سابقه خانوادگی نئوپلازی غدد درون ریز چندگانه نوع 2 در کسی وجود داشته باشد، ممکن است به طور منظم آزمایشات کلسی تونین در وی انجام شود. آزمایش می‌تواند در اسرع وقت به یافتن هیپرپلازی سلول C یا سرطان مدولاری تیروئید کمک کند. زمانی که سرطان زود تشخیص داده شود، درمان آن آسان‌تر است.
در مورد سرطان مدولاری تیروئید و هیپرپلازی سلول C، سایر آزمایشات تیروئید مانند T4، T3 و هورمون محرک تیروئید (TSH) معمولاً طبیعی هستند در حالی که سطح کلسی تونین بالا است.
سطح کلسی تونین ممکن است با استفاده از داروهایی مانند اپی نفرین، گلوکاگون و داروهای ضد بارداری خوراکی افزایش یابد و معمولاً در نوزادان و همچنین در زنان در دوران بارداری بالاتر است.