برای بررسی کمبود ویتامین D و یا بررسی کفایت آن هنگام مصرف مکملهای حاوی این ویتامین از این تست استفاده میشود.
- هنگامی که سطح کلسیم، فسفر و یا هورمون پاراتیروئید فرد غیرطبیعی باشد.
- هنگامی که شواهدی از بیماری استخوان یا ضعف استخوان موجود باشد.
- هنگامی که فردی در معرض خطر کمبود این ویتامین باشد یا پزشک مشکوک به کمبود ویتامین D است.
- قبل از شروع درمان دارویی برای پوکی استخوان، و نیز بصورت دورهای برای نظارت بر درمان کمبود ویتامین D، این آزمایش انجام میشود.
نمونه خون وریدی که از طریق ورید بازو تهیه میشود.
خیر.
ویتامین D یک خانواده از ترکیباتی است که برای رشد مناسب و تشکیل دندانها و استخوانها ضروری است، این آزمایش میزان ویتامین D در خون را اندازه گیری میکند.
دو نوع از ویتامین D در خون وجود دارد که به نامهای 25 هیدروکسی ویتامین D و 1و25 دی هیدروکسی ویتامین D موسوم هستند. 25-هیدروکسی ویتامین D اصلی ترین شکل از این ویتامین و مادهای نسبتا غیر فعال است و شکل فعالِ هورمون عبارت از 1، 25-دی هیدروکسی ویتامین D میباشد. به دلیل نیمه عمر طولانی و غلظت بیشتر، از 25-هیدروکسی ویتامین D معمولاً برای ارزیابی و نظارت بر وضعیت ویتامین D در افراد اندازه گیری میشود.
ویتامین D از طریق دو منبع تأمین میشود: درون زا که در اثر قرار گرفتنِ پوست در معرض نور خورشید تولید میشود و برون زا که از طریق غذاها و مکملها بدست میآید. ساختارهای شیمیایی انواع ویتامین D کمی متفاوت است و به آنها ویتامین D2 (ارگوکلسیفرول، که از گیاهان بدست میآید) و ویتامین D3 (کوله کلسیفرول، که از حیوانات بدست میآید) گفته میشود.
شکل D2 در غذاهای غنی شده و در اکثر داروهای ویتامینه و مکمل وجود دارد . ویتامین D3 نوعی فرم تولید شده در بدن است که در برخی مکملها نیز استفاده میشود. ویتامین D2 و D3 وقتی توسط کبد و کلیه به شکل فعال یعنی 1و25-دی هیدروکسی ویتامین D تبدیل شود، به یک اندازه موثر هستند. بعضی از آزمایشها فرمهای D2 و D3 را تشخیص نمیدهند و فقط نتیجه کلی را گزارش میکنند .
با این حال روشهای جدید ممکن است سطح D2 و D3 را سنجش کرده و سپس مقدار کلی این ویتامین را گزارش دهند.
نقش اصلی ویتامین D کمک به تنظیم سطح کلسیم، فسفر و (تا حدی کمتر) منیزیم در خون است. ویتامین D برای رشد و سلامت استخوان حیاتی است. بدون آن استخوانها نرم، بد فرم و قادر به ترمیم طبیعی خود نخواهند بود؛ در نتیجه بیماریهایی مانند راشیتیسم در کودکان و استئومالاسی در بزرگسالان ایجاد میشود.
همچنین نشان داده شده است که ویتامین D بر رشد و تمایز بسیاری از بافتهای دیگر تأثیر میگذارد و به تنظیم سیستم ایمنی بدن کمک میکند. این عملکردهای دیگر ویتامینD، در سایر اختلالات مانند خود ایمنی و سرطان نقش دارد. بر اساس اطلاعات حاصل از نظرسنجی مرکز ملی آمار بهداشتی واقع در مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) دو سوم جمعیت ایالات متحده از سطح کافی ویتامین D برخوردارند، در حالی که تقریباً یک چهارم آنها در معرض ویتامین D ناکافی و ۸ درصد نیز کمبود این ویتامین را دارند.
افراد در معرض خطر کمبودِ بیشتر شامل افراد مسن یا چاق، افرادی که به میزان کافی در معرض آفتاب قرار ندارند، افرادی با پوست تیره و افرادی که از داروهای خاص برای مدت طولانی استفاده میکنند، میشود.
قرار گرفتن در معرض آفتاب کافی معمولاً دو دوره در هفته و بین ۵ تا ۲۰ دقیقه کفایت میکند. افرادی که در معرض آفتاب کافی نیستند لازم است ویتامین D مورد نیاز خود را از منابع غذایی یا مکملها دریافت کنند.
- این آزمایش مشخص میکند آیا ضعف استخوان، ناهنجاری استخوان یا متابولیسم غیر طبیعی کلسیم (به علت وجود کلسیم غیر نرمال، فسفر، هورمون پاراتیروئید) در نتیجه کمبود یا وجود بیش از حد ویتامین D رخ داده است یا خیر .
- از آنجا که هورمون پاراتیروئید برای فعال سازی ویتامین D ضروری است، اندازهگیری این ویتامین به تشخیص یا نظارت بر مشکلات عملکرد غده پاراتیروئید کمک میکند.
- برای غربالگری افرادی که در معرض خطر کمبود هستند، طبق توصیه بنیاد ملی استئوپورز (پوکی استخوان)، انستیتو پزشکی و انجمن غدد درون ریز.
- کمک به نظارت بر وضعیت سلامت افراد مبتلا به بیماریهایی که در جذب چربی تداخل دارند، مانند فیبروز کیستیک و بیماری کرون؛ از آنجا که ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است بنابراین جذب رودهای آن نیز مانند جذب چربیهاست.
- افرادی که جراحی بای پس معده انجام دادهاند و ممکن است قادر به جذب کافی ویتامین D نباشند، باید از نظر میزان ویتامین D تحت نظارت قرار گیرند.
- هنگامی که ویتامین D، کلسیم، فسفر و یا منیزیم تجویز میشود، برای تعیین اثربخشی درمان از این تست استفاده میشود.
25-هیدروکسی ویتامین D
هنگامی که میزان کلسیم در بدن فرد کم است و یا فردی دارای علائم کمبود ویتامین D است، مانند ناهنجاری استخوان در کودکان (راشیتیسم) و ضعف استخوان، نرمی یا شکستگی در بزرگسالان (استئومالاسیا)، تست 25-هیدروکسی ویتامین D معمولاً برای شناسایی احتمال کمبود این ویتامین درخواست میشود .
این آزمایش ممکن است زمانی درخواست شود که فرد در معرض کمبود ویتامین D باشد .
افراد مسن، افرادی که کل روز را در خانه به سر میبرند و یا در معرض آفتاب محدود هستند، افراد چاق، افرادی که جراحی بای پس معده انجام دادهاند و یا سو جذب چربی دارند، در معرض خطر کمبود ویتامین D قرار دارند. همچنین افرادی که پوست تیره دارند و نوزادانی که از شیر مادر تغذیه میکنند در این گروه قرار میگیرند .
25-هیدروکسی ویتامین D اغلب قبل از شروع درمان دارویی برای فردی که دچار پوکی استخوان است، درخواست میشود .
1و25 دی هیدروکسی ویتامین D
این آزمایش ممکن است در صورت مشکوک بودن به بیماری کلیوی یا ناهنجاری آنزیمی که 25-هیدروکسی ویتامین D را به 1و25-دی هیدروکسی ویتامین D تبدیل میکند، تجویز شود. به ندرت احتمال دارد این آزمایش در صورت بالا بودن کلسیم یا ابتلای فرد به بیماری که موجب تولید مقادیر بیش از حد ویتامین D شود مانند سارکوئیدوز یا برخی از انواع لنفوم (زیرا سلولهای ایمنی ممکن است 1و25-دی هیدروکسی ویتامین D ایجاد کنند) انجام شود .
وقتی مکمل ویتامین D، کلسیم، فسفر یا منیزیم لازم باشد، گاهی اوقات سطح ویتامین D برای کنترل اثربخشی درمان اندازهگیری میشود.
اگرچه تفاوتهایی بین روشهای انجام آزمایش ویتامین D وجود دارد، اما بیشتر آزمایشگاهها از روشهای مرجع مشابه استفاده میکنند. بعلت نادر بودن حالت مسمومیت با ویتامین D، تمرکز بر روی حد پایین بوده است و اینکه چه میزانی از کل 25-هیدروکسی ویتامین (D2 + D3) D ، کمبود این ویتامین را نشان میدهد.
انجمن غدد درون ریز، کمبود ویتامین D را به میزان سطح خونی 25- هیدروکسی ویتامین D زیر ۲۰ نانوگرم در میلیلیتر (۵۰ نانومول در لیتر) و ناکافی بودن ویتامین D را به عنوان سطح بین ۲۱ تا ۲۹ نانوگرم در میلی لیتر (۵۲/۵ - ۷۲/۵ نانومول در لیتر) تعریف میکند.
انستیتوی پزشکی آمریكا به این نتیجه رسیده است كه سطح 25-هیدروکسی ویتامین D از ۲۰ نانوگرم در میلیلیتر (۵۰ نانومول در لیتر) یا بالاتر برای سلامت استخوان مناسب است و سطح بالاتر از 30 نانوگرم در میلیلیتر اثرات بهتری نخواهد داشت. با این حال، منصفانه است که بگوییم سطح 25 -هیدروکسی ویتامین D در ارتباط با محافظت در برابر بسیاری از اختلالات دیگر که اخیراً مرتبط با کمبود ویتامین D تشخیص داده شده اند، بحث برانگیز است .
25-هیدروکسی ویتامین D
پایین بودن سطح خونی 25-هیدروکسی ویتامین D ممکن است به این معنی باشد که فرد به اندازه کافی در معرض نور خورشید قرار نگرفته یا ویتامین Dموجود در رژیم غذایی، به اندازه کافی برای پاسخگویی به تقاضای بدن نبوده است و یا مشکلی در جذب رودهای آن وجود دارد .
گاهی اوقات داروهایی که برای درمان تشنج استفاده میشوند، به ویژه فنی توئین (دیلانتین)، میتوانند در تولید 25-هیدروکسی ویتامین D در کبد تداخل ایجاد کنند. برخی شواهد نشان میدهد که کمبود ویتامین D ممکن است خطر ابتلا به برخی سرطانها، بیماریهای ایمنی و بیماریهای قلبی عروقی را افزایش دهد.
سطح بالای 25-هیدروکسی ویتامین D معمولاً نشان دهنده مصرف اضافی قرصهای ویتامین یا سایر مکملهای غذایی است.
1و25 دی هیدروکسی ویتامین D
سطح کم 1و25-دی هیدروکسی ویتامین D در بیماری کلیوی دیده میشود و یکی از اولین تغییرات در افراد با نارسایی اولیه کلیه است.
سطح بالایی از 1و25دی هیدروکسی ویتامین D ممکن است در صورت وجود بیش از حد هورمون پاراتیروئید یا بیماریهایی مانند سارکوئیدوز یا برخی از لنفومها ایجاد شود که میتواند 1و25-دی هیدروکسی ویتامین D را خارج از کلیهها بسازد.
مقادیر بالای ویتامین D و کلسیم میتواند منجر به کلسیفیکاسیون (آهکی شدن) و آسیب رساندن به اندامها، به ویژه کلیهها و رگهای خونی شود. اگر سطح منیزیم کم باشد، میتواند باعث کاهش سطح کلسیم شود که (این وضعیت) به تنظیم سطح آن (کلسیم) توسط ویتامین D و هورمون پاراتیروئید مقاوم است. برای بازیابی عملکرد طبیعی ممکن است مکمل منیزیم و کلسیم لازم باشد.
این موضوع به سن و جنسیت فرد بستگی دارد. در سال ۲۰۱۰، انستیتو پزشکی آمریکا میزان مصرف مرجع رژیم غذایی را برای کلسیم و ویتامین D تعیین کرد.
بله؛ مقدار ویتامین D تولید شده توسط بدن ممکن است ناکافی باشد، به خصوص هنگامی که فرد در معرض نور خورشید نباشد و بصورت معمول از ضد آفتابها استفاده کند.
از آنجا که ویتامین D در رژیم غذایی به طور طبیعی فقط در چند ماده غذایی مانند روغن کبد ماهی وجود دارد، مصرف رژیم غذایی برای اکثر افراد کافی نیست. با این حال در ایالات متحده ویتامین D به طور معمول به شیر و غلات، و نیز به آب میوهها اضافه میشود تا از وجود آن به مقدار کافی در رژیم غذایی اطمینان حاصل شود. غنی سازی شیر و شیرخشک برای کودکان یک اقدام موفقیت آمیز در ایالات متحده بوده است، که میزان راشیتیسم خردسالان را به شدت کاهش داده و آن را به یک اتفاق نسبتاً نادر تبدیل کرده است.
ممکن است. اگرچه تمامی شیرها غنی شدهاند، اما بسیاری از محصولات لبنی چنین نیستند و یا به میزان کمتری غنی هستند.
بله، یک لوسیون موضعی از کرم ویتامین D وجود دارد که برای درمان پسوریازیس استفاده میشود. تحقیقات در زمینههای دیگر از جمله استفاده بالقوه از ویتامین D برای کمک به کنترل شرایط خود ایمنی در حال انجام است.
از آنجا که جذب کلسیم به ویتامین D بستگی دارد، بسیاری از تولیدکنندگان مکملهای کلسیم برای اطمینان از جذب بهینه کلسیم، ویتامین D را به آن اضافه میکنند. اگر فرد مقدار کافی ویتامین D از منابع دیگر داشته باشد، ویتامین D اضافی لازم نیست. مقدار ویتامین D در این داروها به احتمال زیاد منجر به ویتامین D اضافی نمیشود و یا مضر نیست.
آدرس: تهران، خیابان استاد مطهری، بعد از خیابان مفتح، خیابان جهانتاب، خیابان نقدی، پلاك ۱۲، طبقه اول
کد پستی: ۱۵۷۶۶۳۵۷۱۴
صندوق پستی: ۱۵۸۷۵۹۴۸۳
تلفن: ۰۲۱۸۸۵۴۵۹۲۲
فکس: ۸۸۷۶۷۱۵۹ - ۸۸۷۶۵۵۶۱