آزمایش کراتینین

برای تشخیص اینکه آیا کلیه‌های شما به طور طبیعی کار می‌کنند از این تست استفاده می‌شود. نتایج حاصل از آزمایش کراتینین خون به طور مستقیم در ارزیابی عملکرد کلیه استفاده می‌شود، یا به طور غیر مستقیم در نشانگرهای محاسبه شده کلیه استفاده می‌شود. اندازه‌گیری کراتینین خون در ترکیب با سن و جنسیت برای محاسبه نشانگری به نام "نرخ فیلتراسیون گلومرولی تخمینی" (eGFR) استفاده می‌شود. eGFR یا نرخ فیلتراسیون گلومرولی تخمینی به عنوان یک نشانگر جایگزین برای "کلیرانس کراتینین" استفاده می‌شود، که تخمینی است از اینکه کلیه‌ها چگونه مولکول‌های کوچکی مانند کراتینین را از خون شما فیلتر می‌کنند. مقدار تخمینی GFR به عنوان یک آزمایش غربالگری و نظارت برای جستجوی شواهد آسیب کلیوی استفاده می‌شود. کراتینین خون همچنین در الگوریتم‌هایی با هدف هشدار دادن به پزشکان در مورد بدتر شدن سریع عملکرد کلیه "آسیب حاد کلیه" (AKI) گنجانده شده است. نرخ فیلتراسیون گلومرولیِ تخمینی در زمینه بیماری‌های مزمن کلیوی استفاده می‌شود.

کراتینین ادرار همچنین ممکن است همراه با انواع دیگر آزمایشات ادرار به عنوان یک فاکتور اصلاحی استفاده شود. از آنجایی که کراتینین با سرعت نسبتاً ثابتی تولید و خارج می‌شود، می‌توان میزان کراتینین در ادرار را با مقدار ماده دیگری که اندازه‌گیری می‌شود مقایسه کرد. نمونه‌هایی از این موارد زمانی است که کراتینین با پروتئین برای محاسبه نسبت پروتئین به کراتینین ادرار (UP/CR) اندازه‌گیری می‌شود و زمانی که با میکروآلبومین برای محاسبه نسبت میکروآلبومین به کراتینین (همچنین به عنوان نسبت آلبومین به کراتینین یا ACR نیز شناخته می‌شود) اندازه‌گیری می‌شود. از این آزمایش‌ها برای ارزیابی عملکرد کلیه و همچنین برای تشخیص سایر اختلالات دستگاه ادراری استفاده می‌شود.

کراتینین ممکن است بخشی از یک آزمایش خون معمولی باشد که به طور گسترده در مواردی استفاده می‌شود که فردی شکایات سلامتی غیر اختصاصی داشته باشد، یا زمانی که پزشک مشکوک است که کلیه‌های شما به درستی کار نمی‌کنند.

برخی از علائم و نشانه های اختلال عملکرد کلیه عبارتند از:

• خستگی، عدم تمرکز، کم‌اشتهایی یا مشکل در خواب
• تورم یا پف کردگی، به ویژه در اطراف چشم یا صورت، مچ دست، شکم، ران یا مچ پا
• ادراری که کف آلود، خونی یا قهوه‌ای رنگ است
• کاهش مقدار حجم ادرار
• بروز مشکلاتی در ادرار کردن، مانند احساس سوزش یا ترشحات غیر طبیعی در هنگام ادرار کردن، یا تغییر در دفعات ادرار کردن به ویژه در شب.
• درد وسط کمر ( پهلو)، زیر دنده‌ها، نزدیک جایی که کلیه‌ها قرار دارند
• فشار خون بالا

این آزمایش همچنین برای نظارت بر درمان بیماری کلیوی یا برای نظارت بر عملکرد کلیه در زمانی که از داروهای خاصی استفاده می کنید استفاده می‌شود.

افزایش سطح کراتینین در خون نشان‌دهنده بیماری‌هایی است که بر عملکرد کلیه تأثیر می‌گذارد. این موارد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• آسیب یا تورم رگ‌های خونی در کلیه‌ها (گلومرولونفریت) ناشی از، به عنوان مثال، عفونت یا بیماری‌های خودایمنی، عفونت باکتریایی کلیه‌ها (پیلونفریت)
• مرگ سلول‌های لوله‌های کوچک کلیه (نکروز حاد لوله‌ای) که به‌عنوان مثال توسط داروها یا سموم ایجاد می‌شود.
• بیماری پروستات، سنگ کلیه، یا سایر علل انسداد مجاری ادراری، یا
• کاهش جریان خون به کلیه به دلیل شوک، کم آبی (دهیدراتاسیون)، نارسایی احتقانی قلب، تصلب شرایین (آتروسکلروزیس)، یا عوارض دیابت

سطح کراتینین خون نیز می‌تواند به طور موقت در نتیجه آسیب عضلانی افزایش یابد و به طور کلی در دوران بارداری مقدار آن  کمی پایین‌تر است.

سطوح پایین کراتینین رایج نیست و معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست. از آنجایی که سطح کراتینین به میزان عضله فرد مرتبط است، سطوح پایین ممکن است نتیجه کاهش توده عضلانی (مانند افراد مسن) باشد، اما ممکن است گاهی اوقات در بیماری پیشرفته کبدی نیز دیده شود.

میزان کراتینین در نمونه ادراری که به‌صورت تصادفی یا اتفاقی گرفته شده است هیچ محدوده مرجع استانداردی ندارد. این آزمایش معمولاً همراه با آزمایشات دیگر برای ارجاع سطوح سایر مواد اندازه‌گیری شده در ادرار (مقایسه این مواد با کراتینین) استفاده می‌شوند. برخی از نمونه‌ها شامل تست میکروآلبومینوری و تست پروتئین ادرار می‌باشد.

از آنجایی که سطح کراتینین خون متناسب با توده عضلانی است، مقدار آن در زنان نسبت به مردان کم‌تر است. به طور کلی، سطح کراتینین در صورت داشتن یک رژیم غذایی معمولی ثابت می‌ماند. با این حال، خوردن مقادیر زیاد گوشت ممکن است باعث افزایش کوتاه مدت در سطح کراتینین خون شود. مصرف مکمل‌های کراتین نیز ممکن است غلظت کراتینین را افزایش دهد.

برخی از داروها با آزمایش کراتینین تداخل دارند، اگرچه داروهایی وجود دارند که می‌توانند باعث اختلال درعملکرد کلیه شوند. در صورت مصرف این قبیل از داروها ممکن است سطح کراتینین شما پایش شود و تحت نظارت قرار گیرد.

به طور کلی، ورزش متوسط ​​بر سطح کراتینین خون تأثیری نخواهد داشت. با ادامه ورزش و ساختن توده عضلانی، سطح کراتینین خونی ممکن است کمی افزایش یابد اما به سطوح غیر طبیعی نخواهد رسید.

به طور کلی، سطح کراتینین با یک رژیم غذایی معمولی متفاوت نخواهد بود. سطح کراتینین ممکن است در افرادی که از رژیم غذایی حاوی گوشت زیاد استفاده می‌کنند 10 تا 30 درصد بیشتر باشد.

کراتین ترکیبی است که عمدتاً در کبد ساخته می‌شود و سپس به ماهیچه‌ها منتقل می‌شود و در آنجا به عنوان منبع انرژی برای فعالیت عضلات استفاده می‌شود. در عضلات مقداری از کراتین خود به خود به کراتینین تبدیل می‌شود. میزان کراتین و کراتینین هر دو به توده عضلانی بستگی دارد، بنابراین مردان معمولا سطوح بالاتری نسبت به زنان دارند. کراتین در حال حاضر به عنوان یک مکمل غذایی در دسترس است. اگر کراتین مصرف می‌کنید، سطح کراتینین شما ممکن است بالاتر از زمانی باشد که مکمل را مصرف نمی‌کنید. شما باید تمام مکمل‌های غذایی را که مصرف می‌کنید به پزشک معالج خود بگویید تا او بتواند نتایج آزمایشگاهی شما را بهتر ارزیابی کند.

سطح کراتینین هم به توده عضلانی و هم به عملکرد کلیه مربوط می‌شود. با افزایش سن، توده عضلانی شما کاهش می‌یابد، اما عملکرد موثر کلیه‌ها نیز کاهش می‌یابد. نتیجه خالص این است که تغییر چندانی در سطح کراتینین خون با افزایش سن پدید نمی‌آید.

کراتینین و اوره آزمایش‌های اولیه‌ای هستند که برای بررسی عملکرد کلیه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین ممکن است آزمایش الکترولیت‌های خون مانند سدیم و پتاسیم یا کلسیم برای کمک به درک نحوه عملکرد کلیه‌ها درخواست شوند.

سطح کراتینین خون نیز می‌تواند به طور موقت در نتیجه آسیب عضلانی افزایش یابد و به طور کلی در دوران بارداری مقدار آن  کمی پایین‌تر است.