Logo

آزمایش بازآرایی ژن PDGFRA-FIP1L1

اسامی مترادف: HES/سرطان خون ، 4q12 (CHIC2) deletion ، FIP1-like-1/platelet-derived growth factor alpha نام رسمی: FIP1L1-PDGFRA Fusion by FISH or RT-PCR

چرا آزمایش انجام می شود؟

  • برای کمک به بررسی علت هایپرائوزینوفیلی (HE) که با افزایش مداوم تعداد ائوزینوفیل‌ها مشخص می‌شود، یا سندرم هایپرائوزینوفیلیک (HES)، که حالتی از هایپرائوزینوفیلی همراه با آسیب بافتی یا اندامی است.
  • برای تعیین این که آیا فرد مبتلا به هایپرائوزینوفیلی یا سندروم هایپرائوزینوفیلیک، می‌تواند با یک مهار کننده تیروزین کیناز (TKI) مانند ایماتینیب درمان شود.

چه زمانی باید آزمایش انجام شود؟

  • هنگامی که پس از آزمایش شمارش کامل خون (CBC) مشخص شود که تعداد ائوزینوفیل‌ها افزایش ثابتی دارند و پزشک سایر دلایل مربوط به افزایش ائوزینوفیل مانند آلرژی، عفونت انگلی یا حساسیت دارویی را رد کرده است، از این آزمایش استفاده می‌شود.
  • همچنین در فواصل منظم زمانی که تحت درمان به علت هایپرائوزینوفیلی یا سندروم هایپرائوزینوفیل با داروی ایماتینیب هستید، نیز از این آزمایش استفاده می‌شود.

نمونه مورد نیاز ؟

نمونه خون وریدی یا نمونه مغز استخوان که با استفاده از روش آسپیراسیون مغز استخوان و یا روش بیوپسی تهیه می‌شود.

آیا برای انجام این تست به آمادگی خاصی نیاز است؟

خیر.

شرح آزمایش

FIP1L1-PDGFRA یک توالی ژن همجوشی غیر طبیعی است که باعث می‌شود مغز استخوان مقدار زیادی ائوزینوفیل (نوعی گلبول سفید) تولید کند.

این یک علت نادر هایپرائوزینوفیلی (HE) و سندرم هایپرائوزینوفیلیک (HES) است.

 این آزمایش توالی ژن FIP1L1-PDGFRA را تشخیص می‌دهد تا به شما در تشخیص این شرایط کمک کند.

در حالی که برخی از ناهنجاری‌های ژنتیکی از والدین به ارث می‌رسند، ممکن است در اثر تغییراتی که در مراحل بعدی زندگی روی ژن‌ها یا کروموزوم‌ها رخ می‌دهند نیز ایجاد شوند. به این جهش‌ها، جهش‌های سوماتیک می‌گویند که می‌توانند از طریق قرار گرفتن در معرض عوامل مختلف محیطی (به عنوان مثال: اشعه و برخی مواد شیمیایی) ایجاد شوند اما اغلب به دلایل ناشناخته‌ رخ می‌دهند.

 

توالی ژن FIP1LI-PDGFRA یکی از آن تغییرات ژنتیکی است که در مراحل بعدی زندگی اتفاق می‌افتد. این اتفاق زمانی رخ می دهد که کروموزوم ۴ تقریباً ۸۰۰ نوکلئوتید (بلوک‌های سازنده DNA) را از دست می‌دهد، که به طور معمول ژن‌های FIP1L1 و PDGFRA را جدا می‌کند. به دلیل این حذف، دو ژن با هم جمع می‌شوند (ترکیب می‌شوند) و یک ژن همجوشی جدید تولید می‌کنند.

انواع دیگر جهش‌ها نیز می‌توانند منجر به ناهنجاری‌های ژن PDGFRA شوند، اما این حذف شایع‌ترین مورد است.

به طور معمول ژن PDGFRA دستورالعمل‌هایی برای ساخت پروتئینی را مهیا می‌کند که فرآیندهایی مانند رشد و تقسیم سلول را کنترل می‌کند.  هنگامی که ژن همجوشی FIP1L1-PDGFRA وجود دارد، توالی ژن هنوز دستورالعمل‌هایی برای ساخت آن پروتئین ارائه می‌دهد، اما پروتئین حاصل  غیر طبیعی است زیرا همیشه به صورت فعال شده است و همچنان سیگنال‌هایی برای رشد و تقسیم ارسال می‌کند. با ارسال سیگنال‌های مداوم برای رشد، ائوزینوفیل‌ها (و گاهی اوقات سایر سلول‌های خونی) می‌توانند خارج از کنترل رشد کنند و باعث هایپرائوزینوفیلی (HE) و سندرم هایپرائوزینوفیلیک (HES) شوند، که در صورت عدم درمان به موقع می‌تواند کشنده باشد.

 

هایپرائوزینوفیلی (HE) و سندرم هایپرائوزینوفیلیک (HES)

 

ائوزینوفیل‌ها نوعی گلبول سفید خون هستند که در واکنش‌های آلرژیک و پاسخ‌های ایمنی به انگل‌های خاصی نقش دارند. در این شرایط ممکن است تعداد ائوزینوفیل‌های خون افزایش یابد.

هایپرائوزینوفیلی تولید بیش از حد و طولانی مدت ائوزینوفیل‌ها است. هنگامی که ائوزینوفیل‌های افزایش یافته به داخل بافت‌ها هجوم می‌برند و موجب التهاب آن‌ها می‌شوند، سندروم هایپرائوزینوفیلیک ایجاد می‌شود.

آثار مخرب سندروم هایپرائوزینوفیلیک زمانی رخ می‌دهد که این ائوزینوفیل‌ها روی اندام‌های مختلفی از جمله قلب، ریه‌ها و سیستم عصبی تأثیر بگذارند و به آن‌ها آسیب بزنند.

اگر قلب درگیر باشد، علائم شایع شامل درد قفسه سینه و تنگی نفس است.

همچنین ممکن است افراد مبتلا به سندروم هایپرائوزینوفیلیک کم‌خونی یا لخته شدن بیش از حد (انعقاد پذیری بیش از حد)، سکته مغزی، تاری دید یا اختلال گفتاری داشته باشند. علائم دیگر ممکن است درگیری دستگاه گوارش یا پوست باشد. گاهی اوقات اگر بافت یا ارگان آسیب کم‌تری دیده باشد، ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد.

علاوه بر ناهنجاری‌های ژنتیکی، دلایل مختلفی برای هایپرائوزینوفیلی (HE) و سندرم هایپرائوزینوفیلیک (HES) وجود دارد. بیماری‌های آلرژیک شایع‌ترین علت در کشورهای پیشرفته است. بیماری‌های انگلی، سرطان‌های خاص، اختلالات خود ایمنی، بیماری پوستی، سندرم روده التهابی و بیماری آدیسون نیز می‌توانند باعث ایجاد سندروم هایپرائوزینوفیلیک شوند.

اگر فردی مبتلا به سندرم هایپرائوزینوفیلیک (HES) باشد و پزشک این علل ثانویه (واکنشی) را رد کرده باشد، آزمایش ژنتیکی می‌تواند تعیین کند که آیا FIP1L1-PDGFRA یا سایر ناهنجاری‌های ژنتیکی، علت اصلی بیماری است.    

در صورت تشخیص ناهنجاری ژنتیکی، هایپرائوزینوفیلی (HE) و سندرم هایپرائوزینوفیلیک (HES) از نوع نئوپلاستیک است.

فقط ٪ ۰/۴ از افراد با تعداد بالا و ثابت ائوزینوفیل‌ها، حامل ژن FIP1L1-PDGFRA هستند. این بیماری بیش‌تر در افراد بین ۲۰ تا ۵۰ سال دیده می‌شود. اگرچه این یک علت نادر هایپرائوزینوفیلی (HE) و سندرم هایپرائوزینوفیلیک (HES) است، اما شناسایی آن مهم است زیرا هایپرائوزینوفیلی (HE) و سندرم هایپرائوزینوفیلیک (HES) با FIP1L1-PDGFRA در صورت عدم درمان می‌تواند کشنده باشد. این بیماری با داروی ایماتینیب به طور موثری قابل درمان است.

سوالات متداول

این آزمایش برای تشخیص جهش ژنتیکی FIP1L1-PDGFRA (یک توالی ژن نادر غیر معمول است) که باعث افزایش رشد بیش از حد ائوزینوفیل‌ها می‌شود، استفاده می‌شود.

آزمایش FIP1L1-PDGFRA ممکن است برای کمک به تعیین علت افزایش مداوم تعداد ائوزینوفیل‌ها  که در آزمایش شمارش کامل خون (CBC) مشخص شده است، (پس از رد سایر علل شایع ثانویه (واکنشی)، مربوط به افزایش ائوزینوفیل‌ها) مورد استفاده قرار گیرد.

 این آزمایشات دیگر ممکن است شامل: آزمایشات آلرژی خون یا آزمایش مدفوع برای انگل‌ها باشد. (برای اطلاعات بیش‌تر در مورد این موارد به قسمت زیر مراجعه کنید.)

 

آزمایش FIP1L1-PDGFRA ممکن است در موارد زیر استفاده شود:

  • به تشخیص علت هایپرائوزینوفیلی (HE) و سندرم هایپرائوزینوفیلیک (HES) که نوعی اختلال مغز استخوان است، کمک می‌کند .
  • به تعیین پیش‌آگهی HE/HES و پاسخ به درمان با مهارکننده تیروزین کیناز (TKI) کمک می‌کند. افراد مبتلا به FIP1L1-PDGFRA به خوبی به نوعی داروی تیروزین کیناز به نام ایماتینیب، پاسخ می‌دهند.

آزمایش FIP1L1-PDGFRA هنگامی انجام می‌شود که CBC نشان دهد که تعداد ائوزینوفیل‌ها بالاست و علل دیگر مانند آلرژی‌ها، آسم، عفونت‌های انگلی، نارسایی آدرنال و لنفوم رد شده است.

پس از شمارش غیر طبیعی در تعداد ائوزینوفیل‌ها، در صورت مشکوک بودن به سندروم هایپرائوزینوفیلی به دلیل علائم و نشانه‌های بیمار، ممکن است این آزمایش انجام شود. (بعضی اوقات علائم اولیه وجود ندارد و شرایط فقط از طریق آزمایش روتین CBC مشخص می‌شود.)

 

نمونه هایی از علائم و نشانه‌های شایع HES عبارتند از:

تب

خستگی

سرفه، خس خس سینه، تنگی نفس

متورم شدن زیر پوست در اطراف چشم‌ها و لب‌ها، در داخل گلو، یا روی دست‌ها و پاها

تورم غدد لنفاوی یا اندام‌ها

درد عضلانی

خارش، بثورات پوستی یا تاول زدن پوست

اسهال

نتیجه آزمایش ممکن است "مثبت" (توالی ژن غیرطبیعی وجود داشته باشد) یا "منفی" گزارش شود (توالی ژن غیرطبیعی وجود ندارد).

اگر تعداد ائوزینوفیل غیرطبیعی زیادی باشد و همچنین آزمایش ژن همجوشی FIP1L1-PDGFRA مثبت باشد، ژن همجوشی به عنوان دلیل اصلی هیپرائوزینوفیلی (HE) یا سندرم هایپرائوزینوزوفیلیک (HES) شما تأیید می‌شود. همچنین تشخیص ژن همجوشی غیرطبیعی نشان دهنده هایپرائوزینوفیلی (HE) یا سندرم هایپرائوزینوزوفیلیک (HES) نئوپلاستیک است.

توجه داشته باشید که HE/HES مبتلا به FIP1L1-PDGFRA ممکن است بر اساس رهنمودهای تشخیصی سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۸ به عنوان سرطان خون حاد یا مزمن، نئوپلاسم میلوپرولیفراتیو (MPN) یا سندرم میلو دیسپلاستیک (MDS) یا حتی ماستوسیتوز سیستمیک تشخیص داده شود.

صرف نظر از تشخیص، افراد دارای ژن همجوشی FIP1L1-PDGFRA به درمان با مهار‌کننده تیروزین کیناز ایماتینیب بسیار خوب پاسخ می‌دهند.

اگر فردی از نظر جهش ژنی FIP1L1-PDGFRA منفی باشد، بسته به نتایج سایر آزمایشات ممکن است نوع دیگری نئوپلاسم میلوپرولیفراتیو یا سندرم میلودیسپلاستیک داشته باشد یا به عنوان سندرم هایپرائوزینوفیلیک بدون دلیل خاص (ایدیوپاتیک) تشخیص داده شود.

موارد منفی FIP1L1-PDGFRA سندرم هایپرائوزینوفیلیک، به ایماتینیب پاسخ نمی‌دهند مگر در موارد نادر با بازآرایی PDGFRB. (برای اطلاعات بیش‌تر در این مورد به قسمت زیرین مراجعه کنید.)

گاهی اوقات در برخی افراد مقاومت به ایماتیب افزایش می‌یابد اگر چه داروی مهارکننده تیروزین کیناز برای درمان افرادی که دارای ژن همجوشی FIP1L1-PDGFRA هستند در دوزهای پایین بسیار موثر است. برای افراد نادری که سندرم هایپرائوزینوفیلیکِ آن‌ها در برابر ایماتینیب مقاوم است، پیوند سلول‌های بنیادی بد عملکردی عضوی ناشی از هایپرائوزینوفیلی را برگردانده است. با این حال پزشکان تجربه محدودی در مورد این روش درمانی دارند، بنابراین از آن به طور معمول استفاده نمی‌شود.

شیمی درمانی همچنین برای افرادی که دارای ژن همجوشی هستند و به درمان با ایماتینیب پاسخ نمی‌دهند، تا حدودی موفقیت‌آمیز بوده است. برخی از افراد دارای ژن همجوشی نیز تحت درمان با کورتیکواستروئیدها قرار می‌گیرند تا تعداد ائوزینوفیل‌ها را کاهش دهند و به کنترل آسیب اعضای بدن کمک کنند.

افراد مبتلا به FIP1L1-PDGFRA همچنین ممکن است به عنوان لوسمی میلوئیدی یا لنفوبلاستیک حاد ظاهر شوند، هرچند که نادر است.

 FIP1L1-PDGRA همچنین به ندرت در سایر انواع سرطان خون دیده می‌شود و با موفقیت با ایماتینیب درمان می‌شوند.

خیر. حذف کروموزوم که منجر به همجوشی FIP1L1-PDGFRA می‌شود همان چیزی است که به عنوان سوماتیک شناخته می‌شود. این جهشی است که در طول زندگی فرد به دست آمده و نمی‌تواند به ارث برسد.

آزمایش فقط زمانی انجام می‌شود که نشان داده می‌شود که تعداد ائوزینوفیل‌ها افزایش یافته باشد (هایپرائوزینوفیلی، HE) و پزشک باید علت آن را پیدا کند. اکثر افراد مبتلا به سرطان خون، ژن همجوشی FIP1L1-PDGFRA را ندارند.

بله، علاوه بر ژن همجوشی FIP1L1-PDGFRA که شایع‌ترین است، جهش‌های دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند باعث اختلالات بدخیم مرتبط با ائوزینوفیلی شود و شامل ناهنجاری‌های ژن‌های FDGFRB یا FGFR1 می‌شود.

مشابه PDGFRA، این جهش‌ها منجر به تولید بیش از حد آنزیم تیروزین کیناز می‌شود که مسئول رشد بیش از حد سلول است.

همانند FIP1L1-PDGFRA ، افراد مبتلا به ناهنجاری FDGFRB به درمان با مهارکننده تیروزین‌کیناز به خوبی پاسخ می‌دهند، در حالی که در مورد مبتلایان به FGFR1 اینگونه نیست.

آزمایش سایر ناهنجاری‌های ژنتیکی مرتبط با ائوزینوفیلی ممکن است به عنوان بخشی از یک پنل برای اختلالات میلوپرولیفراتیو یا ائوزینوفیلی انجام شود یا براساس قضاوت پزشک معالج، به طور جداگانه درخواست شود.

قبل از انجام آزمایش جهت تشخیص علل ژنتیکی افزایش تعداد ائوزینوفیل‌ها، پزشک شما علل شایع‌تر مانند آلرژی‌ها، آسم، دارو یا انگل‌ها و سایر علل ثانویه مانند لنفوم سلول T، لنفوم هوچکین، سایر نئوپلاسم‌های میلوپرولیفراتیو و لوسمی‌ها را رد می‌کند.

از آنجا که بیماری‌های آلرژیک شایع‌ترین علت افزایش ائوزینوفیل در کشورهای پیشرفته است، احتمالاً آزمایش خون برای تشخیص آلرژی برای شما انجام می‌شود. به خصوص اگر در سفر بوده‌اید ممکن است آزمایش مدفوع از نظر انگل در نظر گرفته شود. بسته به علائم شما، آزمایش خون بیش‌تری ممکن است برای یافتن سایر ناهنجاری‌ها مانند افزایش ویتامین B12 سرم انجام شود، که نشان‌دهنده یک اختلال میلوپرولیفراتیو است و احتمالاً منجر به بیوپسی مغز استخوان  می‌شود.

آزمایش FIP1L1-PDGFRA ممکن است همراه با سایر آزمایشات ژنتیکی برای جهش‌های کم‌تر رایج مربوط به ائوزینوفیلی انجام شود. همچنین ممکن است همراه با موارد زیر انجام شود:

 HE/HES باشد، مانند PDGFRB یا بازآرایی FGFR1.

 برای تشخیص ناهنجاری‌های کروموزوم از هیبریداسیون درجا فلورسانس (FISH) نیز استفاده می‌شود.

  • BCR-ABL1 - در صورت مشکوک بودن به سرطان خون مزمن میلوژن (CML) که باید رد شود.
  • جهش KIT - برای رد جهش در ژن KIT؛ افراد مبتلا به جهش KIT D816 (ماستوسیتوز) به درمان ایماتینیب پاسخ نمی‌دهند.
  • اینترلوکین-5- ممکن است آزمایش شود زیرا در صورت افزایش، نشان‌دهنده بیماری سلول T کلونال است هنگامی که با سندرم هایپرائوزینوفیلیک مشاهده می‌شود.
  • سطح ایمونوگلوبولین E (IgE) - افرادی که سطح IgE آن‌ها بالا است ممکن است کم‌تر در معرض ابتلا به بیماری قلبی عروقی مرتبط با سندرم هایپرائوزینوفیلیک باشند و به استروئید درمانی خوب پاسخ دهند.
  • ارزیابی اولیه HES ممکن است شامل آزمایشات قلبی برای جستجوی شواهدی از آسیب اعضای بدن از این بیماری و آزمایش تروپونین باشد تا مطمئن شود ایماتینیب باعث شوک قلبی نمی‌شود.
  • مطالعات تصویربرداری - در صورت مشکوک شدن به وجود تومور جامد یا لنفوم.

برای تشخیص FIP1L1-PDGFRA ممکن است انواع مختلفی از آزمایشات درخواست داده شود.

نمونه‌ها ممکن است با استفاده از فلورسانس در هیبریداسیون درجا (FISH) یا رونویسی معکوس واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (RT-PCR) مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. روش FISH از پروب‌های دارای برچسب رنگ فلورسنت برای تشخیص حذف بخشی از DNA (ناحیه‌ی 4q12, CHIC2) که منجر به توالی ژن غیر طبیعی می‌شود استفاده می‌کند؛ در حالی که روش RT-PCR به طور مستقیم توالی ژن FIP1L1-PDGFRA را در صورت حضور تشخیص می‌دهد.

برای تعیین FIP1L1-PDGFRA همچنین می‌توان از آزمایش مبتنی بر توالی نسل بعدی (NGS) استفاده کرد.

© 2020 پل ایده آل پارس. تمام حقوق نزد شرکت پل ایده‌ال پارس محفوظ است.

WWW.MEDPIP.COM