یک نمونه خون برای آزمایش آنتی بادی سرخک یا اوریون که از ورید بازویی تهیه میشود.
برای تشخیص خود ویروس، نمونه ممکن است خون، ادرار، نمونهی آسپیره یا شستشوی نازوفارنکس (نازال)، سواب حلق، سواب داخل گونه (سواب بوکال) باشد.
قبل از جمع آوری نمونه بهوسیلهی یک سواب بوکال برای اوریون، غدد بزاقی واقع در جلو و پایین گوش (غده پاروتید) ماساژ داده میشود.
برای نمونههای دیگر، هیچ گونه آمادگی برای آزمایش لازم نیست.
سرخک (روبئولا) و اوریون ویروسهایی از خانواده پارامیکسوویریده هستند. هر دو باعث عفونتهایی میشوند که معمولاً طی چند روز برطرف میشود اما در برخی موارد ممکن است عوارض جدی ایجاد کنند. هر دو از طریق واکسیناسیون قابل پیشگیری هستند.
آزمایش سرخک و اوریون ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تعداد موارد آلودگی به سرخک و اوریون در ایالات متحده کاهش یافته است زیرا بیشتر افراد واکسن MMR دریافت کردهاند که از سرخک، اوریون و سرخجه محافظت میکند. در سالهای اخیر، بیشتر موارد جدید در ایالات متحده در طغیانهای گاه به گاه (اپیدمیها) اتفاق افتاده است، در درجه اول در افرادی که واکسینه نشدهاند، به ویژه در افرادی که به مناطقی از جهان سفر کردهاند که شیوع سرخک یا اوریون بیشتر است.
سرخک که روبئولا نیز نامیده میشود، ویروسی است که سلولهای ریهها و قسمت عقبی گلو را آلوده میکند. این یک عفونت ویروسی بسیار مسری است که به راحتی از طریق سرفه و عطسه یا لمس یک سطح آلوده به ویروس و سپس لمس دهان، بینی یا چشم منتشر میشود. طبق گفتهی مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، ویروس سرخک میتواند تا دو ساعت در هوا در جایی که فرد آلوده سرفه یا عطسه کرده، زنده بماند. بیماری از چند روز قبل از بروز علائم از طریق فرد آلوده قابل سرایت است.
حدود ۱ تا ۲ هفته پس از عفونت، سرخک موجب بروز علائم زیر میشود:
بیشتر افراد طی دو هفته بهبود مییابند، اما تا ۲۰٪ دچار عوارضی میشوند که شامل عفونت گوش، برونشیت، ذات الریه، اسهال یا بسیار به ندرت انسفالیت یا کوری باشد. اگرچه نادر است، از هر هزار نفرآلوده، یک تا دو نفر، معمولاً نوزادان یا کودکان خردسال، در اثر عفونت سرخک میمیرند.
افرادی که دچار سو تغذیه هستند، کمبود ویتامین A دارند و یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند، خطر ابتلا به عفونتهای شدید در آنها افزایش مییابد. زنان حامله در صورت ابتلا به سرخک، بیشتر در معرض خطر سقط جنین یا زایمان زودرس قرار میگیرند. واکسیناسیون تعداد مبتلایان به سرخک را به شدت در ایالات متحده و در بسیاری از نقاط جهان کاهش داده است، اما سازمان بهداشت جهانی (WHO) هنوز سرخک را به عنوان علت اصلی مرگ در کودکان خردسال ذکر میکند. طبق تخمین سازمان بهداشت جهانی، سرخک هر روز باعث ۴۵۰ مرگ در سراسر جهان می شود.
در سال ۲۰۰۰، سرخک بومی (سرخکی که به طور مداوم در جمعیت وجود دارد) اعلام شد که در ایالات متحده آمریکا از بین رفته است. با این حال، شیوع آن به صورت سالانه ادامه دارد. بیشتر موارد در افرادی رخ میدهد که واکسینه نشدهاند یا واکسیناسیون آنها مشخص نیست و بیشتر شیوع آنها مربوط به سفر به مناطقی از جهان است که شیوع سرخک در آن اتفاق میافتد.
با توجه به اطلاعات منتشر شده از طرف مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، در سال ۲۰۱۴، ایالات متحده با بیش از ۶۰۰ مورد، بالاترین تعداد موارد سرخک در ۲۰سال گذشته را داشته است، بسیاری از آنها به افرادی که به فیلیپین مسافرت کرده بودند مرتبط بودند، جایی که یک شیوع فوق العاده بزرگ بیش از ۵۰،۰۰۰ مورد رخ داده بود.
برآورد CDC برای سال ۲۰۱۸، ۳۷۲مورد از ۱۷شیوع و برای ژانویه تا اواسط مارس ۲۰۱۹، ۲۶۸مورد از شش شیوع است. بر طبق اطلاعات بهداشت جهانی، در سال ۲۰۱۸، ۴۱۰۰۰ کودک و بزرگسال در اروپا در شش ماه اول همان سال به سرخک آلوده بودند. این برآورد بسیار بیشتر از مجموع کل ۱۲ماه گزارش شده در اروپا از سال ۲۰۱۷-۲۰۰۰ بود. جوامع پزشکی جهانی و ایالات متحده وCDC همچنان اعلام میکنند که سرخک هنوز در بسیاری از مناطق جهان شایع است، همیشه خطر ابتلا به سرخک توسط مسافران و همچنان افراد واکسینه نشده وجود دارد (از جمله کودکانی که واکسینه نشدهاند).
اوریون یک عفونت ویروسی مسری است که به راحتی از طریق سرفه، عطسه، گفتگو یا با به اشتراک گذاشتن وسایل یا لمس سطوح با قطرات تنفسی یا بزاق روی آنها (به عنوان مثال فنجانها، ظروف) منتشر میشود. حدود ۲ تا ۳ هفته پس از عفونت به طور معمول علائم شبیه آنفولانزا به شرح زیر دیده میشوند:
به عنوان مثال، در طی سالهای ۲۰۱۱تا ۲۰۱۳، چندین شیوع کوچک در کمپ های کالج در کالیفرنیا، مریلند و ویرجینیا رخ داد، اما شیوع آنها بسیار محدود بود.
چگونه نمونه برای آزمایش جمع آوری میشود؟
آزمایش آنتی بادی به نمونه خون نیاز دارد که از طریق ورید بازویی تهیه میشود.
آزمایش مولکولی ویروسی ممکن است روی نمونههای مختلفی انجام شود، از جمله نمونهی آسپیره / شستشوی نازوفارنکس (بینی)، سواب گلو یا سواب که داخل گونه کشیده شده (سواب بوکال).
یک سواب نازوفارنکس با قرار دادن سر به عقب جمع میشود و سپس یک سواب داکرون (مانند یک نوک Q بلند با سر کوچک) به آرامی در یکی از سوراخهای بینی قرار میگیرد تا زمانی که مقاومت حاصل شود. برای چند ثانیه در محل نگه داشته، سپس چندین بار چرخانده تا سلولها جمع شود و از آن خارج میکنید. این دردناک نیست، اما ممکن است کمی قلقلک دهد و باعث پاره شدن مویرگ چشم شما شود.
برای یک آسپیرات بینی، از سرنگ برای فشار دادن مقدار کمی سالین استریل به بینی استفاده میشود و سپس مکش آرام برای جمع آوری مایع حاصل انجام میشود.
CDC به منظور بررسی کامل فرد مشکوک به سرخک، جمع آوری خون و همچنین نمونههایی را برای آزمایش RT-PCR توصیه میکند.
برای اوریون، CDC جمع آوری خون و یک سواب بوکال را پیشنهاد میدهد.
آیا برای اطمینان از کیفیت نمونه به آمادگی برای آزمایش نیاز است؟
قبل از جمع آوری سواب بوکال برای اوریون، غده بزاقی واقع در جلو و زیر گوش (غده پاروتید) ماساژ داده میشود. به هیچ آمادگی برای نمونههای دیگر نیاز نیست.
از تست سرخک و اوریون می توان برای موارد زیر استفاده کرد:
چند روش مختلف برای آزمایش سرخک یا اوریون در دسترس است:
آزمایش آنتی بادی (سرولوژی)
در آزمایش آنتی بادی، آنتی بادیهای تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن در پاسخ به عفونت سرخک یا اوریون یا واکسن مورد بررسی و ارزیابی قرار میگیرد. این آزمایش ممکن است برای تعیین مصونیت در برابر ویروس، تشخیص یک مورد فعال یا ردیابی شیوع ویروس استفاده شود.
دو گروه آنتی بادی تولید می شود:
شناسایی مستقیم ویروس
ممکن است از روشهای مولکولی مانند PCR برای شناسایی ویروس سرخک یا اوریون به طور مستقیم در یک نمونه استفاده شود. این روشها فقط عفونتهای فعال را شناسایی میکنند و نمیتوانند مصونیت را تأیید کنند. آزمایش ژنتیکی ویروسی (RT-PCR) سویه ژنتیکی ویروس را شناسایی میکند. بیشتر آزمایشات RT-PCR توسط آزمایشگاههای بهداشت عمومی و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) انجام میشوند.
برای شناسایی علت عوارض شدیدی که ممکن است با عفونت ویروس سرخک یا اوریون ارتباط داشته باشد، ممکن است گاهی اوقات آزمایش تشخیص ویروسی انجام شود. از آنجا که افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف ممکن است یک پاسخ آنتی بادی معمولی و قابل انتظار نداشته باشند، ممکن است آزمایش برای تشخیص مواد ژنتیکی ویروسی برای تأیید تشخیص عفونت اوریون یا سرخک انجام شود، به خصوص اگر نتایج آزمایشات آنتی بادی با یافتههای بالینی یا شک و گمان های پزشک مطابقت نداشته باشند.
هنگامی که پزشک میخواهد بداند که آیا نسبت به یک یا هر دو این ویروسها مصون هستید (به دلیل عفونت قبلی یا انجام واکسیناسیون)، آزمایش آنتی بادی IgG برای سرخک یا اوریون را درخواست میکند. آزمایشهای آنتی بادی IgM و IgG برای سرخک یا اوریون یا PCR ممکن است زمانی درخواست شود که علائم و نشانههای معمولی سرخک یا اوریون را داشته باشید یا با فردی آلوده تماس داشته باشید و اکنون علائمی دارید که میتواند به دلیل سرخک یا اوریون باشد. علائم و نشانههای سرخک حدود ۷ تا ۱۸ روز پس از عفونت ایجاد میشود و معمولاً شامل یک یا چند مورد زیر است:
علائم و نشانههای اوریون معمولاً حدود ۲ تا ۳ هفته پس از عفونت ایجاد میشوند و اغلب شبیه علائم آنفولانزا هستند، مانند:
آزمایش ممکن است در دوران شیوع بیماری که تائید شده و یا مورد تردید است برای افرادی که با فرد آلوده در تماس بوده و واکسینه نشده باشند یا علائم و نشانههایی که در بالا گفته شده را داشته باشند، درخواست شود.
آزمایش آنتی بادی
آزمایش مثبت آنتی بادی IgM در کسی که اخیراً واکسینه نشده است، به این معنی است که احتمالاً فرد در حال حاضر به بیماری سرخک یا اوریون مبتلا شده است. آزمایشهای مثبت IgM و IgG آنتی بادی یا افزایش چهار برابری سطح IgG (تیترها) بافاصله چندروز در نمونههای خون جمع آوری شده، به این معنی که فرد احتمالاً اخیراً یا در حال حاضر دچار عفونت سرخک یا اوریون شده است. وقتی آنتی بادی IgG سرخک یا اوریون در شخصی وجود دارد که واکسینه شده و یا در حال حاضر بیمار نیست، آن شخص در برابر عفونت محافظت شده است یا ایمنی دارد. اگر شخصی فاقد آنتی بادیهای IgG برای سرخک یا اوریون باشد، آن شخص در مقابل ویروسها مصون نیست. جدول زیر نتایجی را که ممکن است با آزمایش آنتی بادیها دیده شود بهطور خلاصه نشان میدهد:
تفسیرهای ممکن |
IgG |
IgM |
عفونت زودرس |
منفی |
مثبت |
عفونت فعلی یا اخیر |
مثبت (با افزایش سطح در نمونههای خون جمع شده با فاصله چند روز؛ این فقط در صورت عدم وجود آزمایشIgM انجام میشود.) |
مثبت |
مصونیت از عفونت قبلی یا واکسیناسیون |
مثبت |
منفی |
بدون عفونت فعلی یا قبلی؛ مصون نیست پاسخ ایمنی کم یا کم به دلیل سیستم ایمنی به خطر افتاده |
منفی |
منفی |
شناسایی ویروسی
آزمایش مثبت PCR برای ماده ژنتیکی ویروس سرخک یا اوریون به معنای ابتلا به عفونت ویروسی فعلی است. اگر سویه خاصی از ویروس سرخک یا اوریون شناسایی شود، این سویه ژنتیکی علت عفونت است و میتوان از اطلاعات ژنتیکی برای تعیین منبع عفونت سرخک یا اوریون، مانند سفر اخیر به یک کشور خاص یا قرار گرفتن در معرض شخص دیگری با عفونت فعال استفاده کرد. نتیجه آزمایش ژنتیکی سرخک یا اوریون توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC) برای کنترل انتشار ویروس، شناسایی مواردی که بخشی از شیوع است و جلوگیری از شیوع بیشتر استفاده میشود. اگر آزمایش PCR سرخک یا اوریون منفی باشد، ممکن است به این معنی باشد که شما آلوده نیستید و علائم و نشانه ها علت دیگری دارند. با این حال، یک نتیجه منفی لزوماً عفونت فعال را منتفی نمیکند زیرا ممکن است ویروس در تعداد بسیار کمی که برای تشخیص لازم است وجود داشته باشد یا در نمونه آزمایش شده اصلا نمونهی ویروسی وجود نداشته باشد. اگر بعد از یک نتیجه منفی، شک قوی به عفونت وجود داشته باشد، ممکن است تکرار آزمایش یا پیگیری آن انجام شود.
در بیشتر موارد چنین خواهد شد، اما برخی از عوارض مانند نابینایی، ناشنوایی و به ندرت آسیب به بافت یا اندام ممکن است دائمی باشد. تورم بیضهها (ارکیت) که گاهی اوقات با اوریون دیده میشود، گاهی اوقات باعث ناباروری میشود.
برای محافظت کامل به دو دوز واکسن MMR نیاز است. به کودکان اولین دوز واکسن MMR بین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی داده میشود و معمولاً قبل از شروع مهد کودک بین ۴ تا ۶ سال یک دوز یادآور یا تقویت کننده داده میشود. واکسن سرخک، اوریون، سرخجه (MMR) حاوی نوعی ویروس زنده و ضعیف شده است. کسانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند و زنانی که باردار هستند یا قصد دارند در ماه آینده باردار شوند نباید واکسن دریافت کنند. دوز اولیه واکسن برای نوزادان در سن ۱۵-۱۲ ماهگی و دوز دوم در ۶-۴ سالگی توصیه میشود.
آزمایشی برای اثبات پاسخ آنتی بادی به واکسن MMR توصیه نمیشود زیرا بیشتر افراد پاسخ آنتی بادی به ویروسهای واکسن تولید میکنند. چندین شرایط معمول وجود دارد، مانند ورود به دانشگاه یا اشتغال در یک مرکز درمانی، که در آن شما ممکن است نیاز به اثبات وجود آلودگی به سرخک و اوریون، یا انجام دو دوره واکسن MMR، یا مصونیت در برابر عفونت سرخک و اوریون را داشته باشید.
کشت ویروسهای سرخک و اوریون به طور معمول در دسترس نیست، اما ممکن است گاهی اوقات روی نمونههایی مانند شستشو یا آسپیراسیون از نازوفارنکس، سواب گلو، مایع مغزی نخاعی یا ادرار برای کمک به تشخیص انجام شود.