خیر.
رنگ آمیزی گرم، یک روش آزمایشگاهی است که برای تشخیص وجود باکتری‌ها و گاهی قارچ‌ها از محل مشکوک به عفونت مورد استفاده قرار می‌گیرد. با کمک این روش نتایج نسبتاً سریعی در مورد وجود باکتری‌ها یا قارچ‌ها به‌دست می‌آید و در صورت وجود نوع آن به‌صورت کلی تشخیص داده می‌شود.
رنگ آمیزی گرم شامل قرار دادن نمونه از ناحیه عفونی شده بر روی لام شیشه‌ای و خشک شدن آن است. این اسلاید در مرحله‌ی بعد رنگ آمیزی شده و توسط یک فرد آموزش دیده‌ی آزمایشگاهی زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود. هر گونه باکتری که وجود داشته باشد در ارزیابی میکروسکوپی از نظر رنگ و شکل طبقه بندی می‌شود:
اطلاعات بیشتر را می‌توان با گروه‌بندی کردن باکتری‌های موجود در اسلاید از نظر طرز قرارگرفتنشان در کنار یکدیگر، مانند کوکسی‌هایی که به صورت منفرد، جفت، در گروه‌های چهار تایی، خوشه‌ای یا زنجیره‌ای مشاهده می‌شوند، یا باسیل‌هایی ضخیم، نازک، کوتاه، بلند یا دارای یک اسپور بزرگ شده در یک انتها، به‌دست آورد.
هر نوع باکتری که درون گلبول‌های سفید خون (باکتری‌های داخل سلولی) مشاهده شود نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
رنگ باکتری در این رنگ‌آمیزی و شکل باکتریایی کلیدی برای راهنمایی باکتری‌های مسبب عفونت ایجاد می‌کند. یک نمونه از کوکسی‌های گرم مثبت، استافیلوکوکوس اورئوس باکتری مرتبط با عفونت‌های استافیلوکوکی است. مثالی از باکتری‌های گرم منفی اشریشیا کلی است که عامل بسیاری از عفونت‌های دستگاه ادراری است.
قارچ‌ها (به شکل مخمر یا کپک) نیز با رنگ آمیزی گرم تا حدودی قابل تشخیص هستند، اما ویروس‌ها با رنگ آمیزی گرم دیده نمی‌شوند.
اگرچه رنگ آمیزی گرم به عنوان یکی از آزمایش‌های اولیه برای شناسایی انواع عمومی باکتری‌ها یا قارچ‌ها مفید است، اما نتایج معمولاً مقدماتی تلقی می‌شوند. نتایج کشت و یا آزمایشات دیگر مانند آنتی‌ژن، آنتی بادی یا آزمایش مولکولی برای انواع خاصی از باکتری‌ها برای تأیید تشخیص لازم است. برای تعیین اینکه کدام یک از آنتی بیوتیک‌ها در درمان عفونت موثر است، گاهی اوقات آزمایش تعیین حساسیت لازم است.
چگونه نمونه برای آزمایش تهیه می‌شود؟
انواع مختلفی از نمونه‌ها ممکن است تهیه و یا جمع‌آوری شوند تا رنگ آمیزی گرم روی آن‌ها انجام شود. برخی از نمونه‌ها با استفاده از سواب استریل برای جمع آوری سلول‌ها یا ترشحات از محل مشکوک به عفونت جمع آوری می‌شوند. نمونه‌های دیگر، مانند ادرار یا خلط، ممکن است در یک ظرف استریل جمع‌آوری شوند. برخی از مایعات بدن ممکن است توسط سوزن و سرنگ گرفته شود. از یک سواب می‌توان برای جمع‌آوری نمونه‌ای از باکتری‌های رشد کرده و جدا شده در محیط کشت استفاده کرد.
آیا برای اطمینان از کیفیت نمونه به آمادگی برای انجام آزمایش نیاز است؟
به آمادگی برای انجام آزمایش نیاز نیست.
برای شناسایی علت عفونت باکتریایی از یک رنگ آمیزی گرم همراه با کشت از محل عفونی شده استفاده می‌شود. رنگ آمیزی گرم نتایج مقدماتی را در مورد وجود باکتری‌ها و انواع عمومی آن، مانند شکل و اینکه گرم منفی یا گرم مثبت هستند، ارائه می‌دهد.
اغلب، تشخیص وجود باکتری‌ها و تعیین اینکه آیا عفونت توسط میکروبی گرم مثبت یا گرم منفی ایجاد شده است، درحالیک‌ه منتظر جواب کشت یا تست‌های شناسایی کامل‌تر هستیم، به یک پزشک برای شروع درمان با یک آنتی بیوتیک مناسب کفایت می‌کند. حضور یا عدم حضور گلبول‌های سفید در رنگ آمیزی گرم می‌تواند نشان دهد که یک نمونه کافی گرفته شده است زیرا گلبول‌های سفید اغلب به همراه عفونت وجود دارند.
یک رنگ آمیزی گرم نیز ممکن است به عنوان بخشی از ارزیابی یک کشت انجام شود. هنگامی که باکتری‌ها در محیط آزمایشگاهی روی یک ماده مغذی رشد می‌کنند، یک رنگ آمیزی گرم برای تعیین نوع باکتری موجود و تعیین سایر آزمایشات احتمالی برای شناسایی قطعی علت عفونت انجام می‌شود.
قارچ‌ها، از جمله مخمرها، نیز ممکن است با یک رنگ آمیزی گرم تشخیص داده شوند.
در صورت شک به عفونت باکتریایی یا گاهی اوقات قارچی، یک رنگ‌آمیزی گرم معمولاً همراه با کشت درخواست می‌شود. همچنین معمولاً در صورت مثبت بودن نتیجه کشت، روی نمونه‌ای از باکتری‌های رشد یافته در کشت انجام می‌شود. نتایج آزمایش بلافاصله برای کمک به راهنمایی در درمان گزارش می‌شود.
نتیجه‌ی منفی یک رنگ آمیزی گرم اغلب به صورت "هیچ ارگانیسمی دیده نشد" گزارش می‌شود. ممکن است به این معنی باشد که هیچ عفونت باکتریایی وجود ندارد یا باکتری موجود در نمونه به اندازه کافی نیست که با رنگ آمیزی گرم در زیر میکروسکوپ دیده شود.
نتایج مثبت رنگ آمیزی گرم معمولاً شامل توصیف آنچه در اسلاید دیده می‌شود می‌باشد. این به طور متداول شامل موارد زیر است:
آیا باکتری‌ها درون سلول‌های دیگر وجود دارد (باکتری‌های داخل سلولی)
ممکن است قارچ (به صورت مخمر یا کپک) در رنگ آمیزی گرم دیده شود و گزارش شود. مخمر ممکن است به صورت تک سلولی ظاهر شود که ممکن است دارای جوانه باشد، در حالی که کپک‌ها ممکن است به صورت شاخه‌های منشعب شبیه به گیاه که به هایفی موسوم است مشاهده شوند. آزمایشات بیشتر ممکن است برای شناسایی نوع خاص انجام شود. (برای اطلاعات بیشتر در مورد آن‌ها به آزمایشات قارچ مراجعه کنید.)
این اطلاعات، همراه با علائم و نشانه‌ها و سایر یافته‌های بالینی، به پزشک کمک می‌کند تا تصمیم بگیرد که کدام روش درمانی، گاهی اوقات قبل از دستیابی به نتایج آزمایش کشت ممکن است موثرتر باشد.
با این وجود، نتایج رنگ آمیزی گرم معمولاً به‌صورت ابتدایی در نظر گرفته می‌شوند و نتایج کشت و یا آزمایشات دیگر مانند آزمایش آنتی ژن و آنتی بادی برای انواع خاصی از باکتری‌ها برای تأیید تشخیص لازم است. برای تعیین اینکه کدام یک از انواع آنتی بیوتیک‌ها در درمان عفونت موثرتر است، گاهی آزمایش تعیین حساسیت آنتی بیوتیکی لازم است.
چند نمونه از برخی از باکتری‌های قابل توجه در پزشکی و حالتی که در رنگ آمیزی گرم به نظر می‌رسند عبارتند از:
نمونه‌هایی مانند خون و مایع مغزی نخاعی به طور کلی استریل هستند. وقتی عفونت باکتریایی وجود نداشته باشد، معمولاً در این نمونه‌ها باکتری حضور ندارد. گاهی باکتری‌ها ممکن است در ابتدای یک عفونت به تعداد کم در نمونه وجود داشته باشند و این نوع نمونه ممکن است نیاز به پردازش بیشتر داشته باشد تا بتوان باکتری‌ها را تغلیظ کرد و توسط رنگ آمیزی گرم شناسایی نمود.
سایر محل‌ها و مایعات دیگر بدن مانند خلط یا پوست معمولاً علاوه بر باکتری‌هایی که باعث ایجاد عفونت می‌شوند، سلول‌ها و فلور طبیعی نیز دارند. رنگ آمیزی‌های گرم بر روی این نوع نمونه‌ها نیاز به بررسی دقیق توسط یک کارشناس با تجربه آزمایشگاهی دارد تا مشخص کند کدام سلول‌ها ممکن است طبیعی باشند و کدام یک ممکن است مربوط به عفونت باشد.
حتی اگر علائم خفیف باشد، نباید از عفونت‌های باکتریایی چشم پوشی کرد. درمان سریع می‌تواند شیوع و شدت آن‌ها را محدود کند. در صورت عدم درمان، عفونت‌های باکتریایی گسترش می‌یابند و در نهایت باعث آسیب به بافت و اندام می‌شوند. ویروس‌ها با رنگ آمیزی گرم قابل تشخیص نیستند.
اگر پزشک به یک عفونت مایکوباکتریایی مانند سل در بیمار مشکوک باشد، می‌توان به جای رنگ آمیزی گرم و کشت معمولی باکتریایی، روی نمونه خلط از رنگ آمیزی اختصاصی (باسیل اسید فست) و کشت در محیط زیل – نلسون استفاده کرد.
آنتی بیوتیک‌ها درمان اصلی بیشتر عفونت‌های باکتریایی هستند. در مورد آبسه، برش جراحی و تخلیه آبسه برای از بین بردن عفونت لازم است زیرا ممکن است آنتی بیوتیک‌ها بدون اینکه در ابتدا چرک‌ها تخلیه نشوند، به غلظت‌های موثر در زخم نرسند.
رنگ آمیزی گرم زمانی که باکتری‌های عامل بیماری (پاتوژن) از فلور طبیعی باکتریایی قابل تمایز نباشد مفید و کمک کننده نیستند. به عنوان مثال، یک رنگ آمیزی گرم از نمونه گلو نمی‌تواند به پزشک معالج بگوید که کدام باکتری‌ها موجب عفونت شده‌اند زیرا "باکتری‌های خوب" و "باکتر‌های بد" در زیر میکروسکوپ یکسان به نظر می‌رسند.
رنگ آمیزی گرم معمولاً همراه و در ارتباط با یک کشت انجام می‌شود و ممکن است با تست حساسیت پیگیری شود. این فرآیند امکان شناسایی دقیق‌تر باکتری‌های عامل عفونت و تعیین مناسب‌ترین آنتی بیوتیک را فراهم می‌کند. چندین آزمایش دیگر برای کمک به تشخیص در دسترس است، از جمله آزمایش آنتی ژن و آنتی بادی و آزمایشات مولکولی که ماده ژنتیکی باکتری‌ها را تشخیص می‌دهد.
