Logo

آزمایش کراتین کیناز، کراتین فسفوکیناز

اسامی مترادف: CK Total ، CK ، Creatine Phosphokinase ، CPK

چرا آزمایش انجام می شود؟

برای شناسایی، و نظارت و پیگیری آسیب عضلانی؛

برای کمک به تشخیص شرایط مرتبط با آسیب عضلانی؛

برای تشخیص حمله قلبی، این آزمایش تا حد زیادی همراه با آزمایش تروپونین T و I همراه شده است - نشانگرهایی که مختص بافت قلبی هستند. با این وجود، گاهی ممکن است برای کمک به تشخیص حمله قلبی در آینده نزدیک درخواست شود.

چه زمانی باید آزمایش انجام شود؟

وقتی ضعف عضلانی، درد عضلانی یا ادرار تیره وجود دارد و پزشک به آسیب عضلانی مشکوک است. گاهی برای کنترل بر رفع یا تداوم آسیب عضلانی

نمونه مورد نیاز ؟

نمونه خون وریدی که از طریق رگ بازو تهیه می‌شود.

آیا برای انجام این تست به آمادگی خاصی نیاز است؟

خیر

شرح آزمایش

کراتین کیناز (CK) آنزیمی است که در قلب، مغز، ماهیچه‌های اسکلتی و سایر بافت‌ها یافت می‌شود. هنگامی که آسیب عضلانی وجود دارد، مقادیر بیشتری از CK در خون آزاد می‌شود. این آزمایش میزان کراتین کیناز خون را اندازه گیری می‌کند.

مقدار کمی از CK که به طور معمول در خون وجود دارد، عمدتاً از ماهیچه‌های اسکلتی منشاء می‌گیرد. هر شرایطی که باعث آسیب عضلانی شود یا در تولید و استفاده از انرژی عضلانی اختلال ایجاد کند، می‌تواند باعث افزایش CK شود. به عنوان مثال، ورزش شدید و التهاب عضلات، به نام میوزیت، و همچنین بیماری‌های عضلانی (میوپاتی) مانند دیستروفی عضلانی می‌تواند باعث افزایش CK شود. رابدومیولیز که در آن تجزیه شدید بافت عضلانی اسکلتی اتفاق می‌افتد، با افزایش قابل توجه سطوح CK مرتبط است.

سوالات متداول

آزمایش کراتین کیناز (CK) ممکن است برای تشخیص التهاب عضلات (میوزیت) یا آسیب عضلانی به دلیل اختلالات عضلانی (میوپاتی) مانند دیستروفی عضلانی یا برای کمک به تشخیص رابدومیولیز در صورت داشتن علائم و نشانه‌ها استفاده شود. ممکن است CK همراه با سایر آزمایش‌های شیمیایی خون مانند الکترولیت‌ها،  BUN یا  کراتینین (برای بررسی عملکرد کلیه) درخواست شود. میوگلوبین ادرار نیز ممکن است درخواست شود.

یک فرد ممکن است آسیب عضلانی با علائم کم یا غیر اختصاصی مانند ضعف، تب و حالت تهوع داشته باشد که ممکن است با انواع شرایط دیگر نیز دیده شود. پزشک ممکن است از آزمایش CK برای کمک به تشخیص آسیب عضلانی در این موارد استفاده کند، به‌ویژه اگر فردی دارویی مانند استاتین مصرف می‌کند، از اتانول یا کوکائین استفاده می‌کند یا در معرض سم شناخته شده‌ای قرار گرفته است که با آسیب عضلانی مرتبط است. . در کسانی که ضربه های فیزیکی را تجربه کرده اند، گاهی اوقات ممکن است از تست CK برای بررسی و کنترل بر آسیب عضلانی استفاده شود.

ممکن است از یک سری آزمایشات CK برای کنترل بر آسیب عضلانی استفاده شود تا ببینند که آیا برطرف می شود یا ادامه می‌یابد. اگر CK افزایش یافته و محل آسیب عضلانی نامشخص باشد، پزشک ممکن است ایزوآنزیم CK یا CK-MB را به عنوان آزمایش‌های بعدی برای تمایز بین سه نوع (ایزوآنزیم کراتین کیناز) درخواست کند: CK-MB ( عمدتا در عضله قلب یافت می‌شود)، CK-MM (در درجه اول در عضله اسکلتی یافت می شود)، و CK-BB (عمدتاً در مغز یافت می‌شود، وقتی در خون وجود دارد، عمدتاً از عضلات صاف، از جمله عضلات روده، رحم یا جفت است).

آزمایش CK زمانی یکی از اولین آزمایش‌هایی بود که برای کمک به تشخیص حمله قلبی درخواست می‌شد، اما در ایالات متحده، این استفاده از CK تا حد زیادی با آزمایش تروپونین جایگزین شده است. با این وجود، آزمایش CK ممکن است گاهی برای کمک به تشخیص حمله قلبی دوم که مدت کوتاهی پس از حمله اول رخ می دهد، درخواست شود.

آزمایش CK ممکن است زمانی که شک به آسیب عضلانی وجود داشته باشد و در فواصل زمانی معین برای کنترل بر ادامه آسیب درخواست شود. ممکن است زمانی که به یک بیماری عضلانی (میوپاتی) مانند دیستروفی عضلانی مشکوک باشید یا زمانی که فردی آسیب فیزیکی مانند جراحات له شده یا سوختگی‌های گسترده را تجربه کرده است، درخواست شود. این آزمایش ممکن است زمانی که فردی علائم مرتبط با آسیب عضلانی مانند:

  • درد یا درد عضلانی
  • ضعف عضلانی
  • ادرار تیره (ممکن است ادرار به دلیل وجود میوگلوبین تیره باشد، ماده دیگری که توسط عضلات آسیب دیده آزاد می‌شود و می تواند برای کلیه‌ها مضر باشد.)

درخواست شود.

آزمایش ممکن است زمانی انجام شود که فرد علائم غیر اختصاصی داشته باشد، به ویژه هنگام مصرف دارو یا پس از قرار گرفتن در معرض ماده ای که با آسیب احتمالی عضلانی مرتبط است.

CK بالا، یا افزایش سطح در نمونه‌های بعدی، عموماً نشان‌دهنده آسیب اخیر عضلانی است، اما محل یا علت آن را نشان نمی‌دهد. نتایج آزمایش‌های متوالی که به اوج می‌رسند و سپس شروع به افت می‌کنند، نشان می‌دهند که آسیب‌های عضلانی جدید کاهش یافته است، در حالی که افزایش‌ها و ارتفاعات مداوم نشان‌دهنده آسیب مداوم است.

افزایش سطح CK ممکن است در برخی از اختلالات عضلانی (میوپاتی) دیده شود که دلایل مختلفی دارند. افراد ممکن است سطوح CK را داشته باشند که بسته به شدت آسیب عضلانی به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. کسانی که رابدومیولیز دارند ممکن است سطح این آنزیم 100 برابر سطح نرمال و گاهی حتی بالاتر باشد.

افزایش CK ممکن است با موارد زیر دیده شود:

  • آسیب‌هائی مثل له شدن و فشرده شدن عضلات، ضربه، سوختگی و برق گرفتگی
  • میوپاتی‌های ارثی، مانند دیستروفی عضلانی
  • اختلالات هورمونی (غدد درون ریز)، مانند اختلالات تیروئید، بیماری آدیسون یا بیماری کوشینگ
  • تمرین های ورزشی دشوار
  • جراحی های طولانی مدت
  • تشنج
  • عفونت‌ها - ویروسی (مانند آنفولانزا و HIV)، باکتری، قارچ و انگلی (مانند مالاریا)
  • اختلالات بافت همبند (مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید)
  • بیماری سلیاک
  • نارسایی کلیه
  • در بیماران بدحال
  • تب شدید همراه با لرز
  • لخته خون (ترومبوز) که جریان خون را مسدود می‌کند
  • هر دارو یا سمی که در تولید انرژی عضلانی اختلال ایجاد کند یا نیاز به انرژی را افزایش دهد.

سطوح نرمال CK ممکن است نشان دهنده این باشد که آسیب عضلانی وجود نداشته است یا چندین روز قبل از آزمایش رخ داده است.

افزایش متوسط ​​سطح CK ممکن است به دنبال ورزش های شدید مانند وزنه برداری، ورزش های تماسی یا جلسات ورزشی طولانی مشاهده شود.

افرادی که توده عضلانی بیشتری دارند سطح CK بالاتری نسبت به دیگران دارند. به همین دلیل، مردان معمولاً سطح بالاتری نسبت به زنان دارند.

هر نوع آسیب عضلانی، از جمله تزریقات، می تواند به طور موقت CK را افزایش دهد.

سطح پایین CK ممکن است در اوایل بارداری دیده شود.

رابدومیولیز تجزیه سریع بافت عضلانی است. این عارضه می تواند ناشی از آسیب فیزیکی، شیمیایی یا بیولوژیکی جدی به عضلات باشد. نمونه‌هایی از علل عبارتند از:

  • تروما، صدمات خردکننده و له کننده (مانند تصادفات رانندگی، بلایایی مانند زلزله)
  • شوک الکتریکی با ولتاژ بالا
  • سوختگی های جدی
  • لخته خون (ترومبوز) که جریان خون را مسدود می کند
  • سموم (مانند فلزات سنگین، زهر مار، مونوکسید کربن)
  • عفونت‌ها (به عنوان مثال، HIV، آنفولانزا، استرپتوکوک) - علت شایع‌تر در کودکان نسبت به بزرگسالان
  • اختلالات ژنتیکی و متابولیکی ارثی که بر توانایی ماهیچه‌ها برای دریافت یا استفاده از انرژی تأثیر می گذارد.
  • بیماری‌هایی مانند دیستروفی عضلانی و شرایط زمینه‌ای مانند دیابت کنترل‌نشده، کم‌کاری تیروئید، و پرکاری تیروئید
  • برخی داروها (مثال ها شامل داروهائی که سوء مصرف دارند (اتانول، کوکائین)، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد افسردگی، کورتیکواستروئیدها، لیتیوم، سالیسیلات‌ها و استاتین‌ها)

عوارض می‌تواند ناشی از آزاد شدن سریع محتویات سلولی در خون باشد. این باعث آسیب به کلیه ها (آسیب حاد کلیه، AKI) و انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC) می‌شود. پس از تشخیص و بسته به میزان آسیب، فرد مبتلا به رابدومیولیز ممکن است با مایعات داخل وریدی و سایر مراقبت‌های حمایتی و همچنین روش‌هایی که برای محافظت از اندام‌ها استفاده می‌شود (مانند دیالیز برای جلوگیری یا محدود کردن آسیب کلیه) درمان شود.

درد و ضعف عضلانی علائم متدوالی هستند که با بسیاری از شرایط موقتی دیده می شوند. معمولاً به آزمایش معمول CK نیازی نیست. با این وجود، اگر فردی دارو مصرف می‌کند یا در معرض ماده‌ای قرار گرفته است که با آسیب عضلانی مرتبط بوده و با ضعف عضلانی، دردهای عضلانی یا ادرار تیره تظاهر می‌کند، ممکن است آزمایش CK درخواست شود.

سطوح CK بازتابی از آسیب عضلانی است. افزایش موقت با ورزش شدید دیده می‌شود اما معمولاً نگران کننده نیست مگر اینکه شدید یا همراه با گرما یا رطوبت شدید باشد. اگر افزایش CK به دلیل قرار گرفتن در معرض یک سم یا یک دارو باشد، می‌توان با اجتناب از سم یا قطع مصرف دارو یا تغییر درمان آن را برطرف نمود. با این حال، نباید بدون مشورت با پزشک خود، مصرف دارو را قطع کنید. افزایش CK که به دلیل یک بیماری زمینه‌ای، مانند دیابت کنترل‌نشده یا کم‌کاری تیروئید است، ممکن است با کنترل این بیماری برطرف شود.

آزمایش CK زمانی یکی از اولین آزمایش‌هائی بود که برای کمک به تشخیص حمله قلبی درخواست  می‌شد، اما در ایالات متحده، آزمایش تروپونین تا حد زیادی جایگزین CK شده است. اما آزمایش CK ممکن است گاهی برای کمک به تشخیص حمله قلبی بعدی که مدت کوتاهی پس از حمله اول رخ می‌دهد، انجام شود. ممکن است از یک سری آزمایشات CK برای کنترل بر آسیب قلبی استفاده شود تا مشخص شود که آیا برطرف می‌شود یا ادامه می‌یابد.

آسیب قلبی که در طول حمله قلبی رخ می‌دهد می تواند باعث افزایش سطح CK در عرض چند ساعت شود. سطوح این آنزیم در عرض 12 تا 24 ساعت به اوج خود می‌رسد و سپس در عرض 2 تا 4 روز به حالت عادی باز می‌گردد. اگر آسیب اضافی رخ دهد یا ادامه داشته باشد، مانند حمله قلبی بعدی، سطح CK ممکن است بالا بماند.

گاهی ممکن است زمانی که مشکوک به حمله قلبی باشید و آزمایش تروپونین موجود و در دسترس نباشد، این آزمایش درخواست  شود. در این مورد، هنگامی که CK بالا می‌رود، ممکن است از آزمایش CK-MB به عنوان آزمایش بعدی برای تعیین اینکه آیا این افزایش به دلیل آسیب قلبی است یا آسیب ماهیچه‌های اسکلتی انجام شود.

درد قفسه سینه و افزایش سطح CK به همراه افزایش CK-MB نشان می‌دهد که احتمال دارد فردی اخیراً دچار حمله قلبی شده باشد. مقادیری که کاهش می‌یابند، سپس دوباره افزایش می‌یابند ممکن است نشان‌دهنده حمله قلبی دوم یا آسیب مداوم قلبی باشد.

 

© 2020 پل ایده آل پارس. تمام حقوق نزد شرکت پل ایده‌ال پارس محفوظ است.

WWW.MEDPIP.COM