آزمایش لپتین

آزمایش لپتین به طور روتین درخواست نمی‌شود و مفید بودن آن در برنامه‌های پزشکی هنوز به طور کامل مشخص نشده است. بیشتر آزمایشات هنوز در امور تحقیقاتی انجام می‌شود زیرا بیشتر نقش لپتین بررسی می‌شود.

در شرایط بالینی، آزمایش لپتین به احتمال زیاد برای یک کودک چاق انجام می‌شود، به خصوص اگر سابقه خانوادگی چاقی زودرس وجود داشته باشد. این ممکن است گاهی اوقات به یک فرد چاق که علائم گرسنگی مکرر و مداوم برای تشخیص کمبود یا بیش از حد لپتین دارد، درخواست شود.

در برخی مواقع، ممکن است از این آزمایش به همراه سایر آزمایشات مانند پروفایل لیپید، پانل تیروئید، گلوکز، انسولین یا هموگلوبین A1C برای بررسی وضعیت سلامت فرد چاق و تشخیص شرایط زمینه‌ای که ممکن است در آن سهیم باشد یا شرایط آنها را پیچیده می‌کند.

لپتین در درجه اول در طی مطالعات بالینی، زمانی که برای بررسی بیشتر نقش لپتین انجام می‌شود، درخواست می‌شود.

آزمایش لپتین غالباً خارج از یک محیط تحقیقاتی انجام نمی‌شود، اما ممکن است گاهی اوقات وقتی کودک در طبقه‌بندی چاق قرار می‌گیرد، به خصوص وقتی که سابقه خانوادگی چاقی زودرس وجود داشته باشد، این آزمایش انجام می‌شود. (برای طبقه بندی، به سوالات متداول زیر مراجعه کنید.)

بعضی از پزشکان ممکن است هنگام بررسی از یک فرد چاق آزمایش لپتین را برای تعیین اینکه آیا ممکن است کمبود لپتین یا بیش از حد داشته باشند (برای تشخیص مقاومت به لپتین) درخواست کنند.

در افراد چاق، کاهش سطح لپتین ممکن است درجاتی از کمبود را نشان دهد، در حالی که تصور می‌شود افزایش غلظت‌ها با مقاومت در برابر اثرات لپتین همراه است. در بیشتر افراد چاق سطح لپتین افزایش خواهد یافت، اما حدود ۱۰ درصد ممکن است درجاتی از کمبود لپتین داشته باشند.

به ندرت، سطح لپتین به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد ممکن است کمبود لپتین ارثی مرتبط با چاقی شدید را نشان دهد.

ترشح لپتین از الگوی شبانه روزی پیروی می‌کند، به این معنی که غلظت آن درخون در طول یک دوره زمانی ۲۴ ساعته متفاوت خواهد بود (مقدار آن در شب بیشتر از روز است).

در زنان به طور معمول سطح لپتین بالاتر از مردان است. غلظت لپتین نیز در دوران بارداری افزایش می‌یابد و ممکن است در زنان مبتلا به دیابت بارداری یا پره اکلامپسی به طور قابل توجهی افزایش یابد. اگرچه از این آزمایش برای پایش بر این شرایط استفاده نشده است.

مفید بودن نتایج لپتین در امور پزشکی، به ویژه در بررسی مقادیر اضافی یا کمبود هورمون، هنوز کاملاً ثابت نشده است. به عنوان مثال، فردی با کمبود ارثی نادر ممکن است از درمان جایگزینی لپتین بهره‌مند شود، اما هنوز اطلاعات کافی برای تعیین اینکه آیا یک فرد با کمبود خفیف نیز از یک درمان هدفمند سود می برد یا خیر، وجود ندارد.

برخی دیگر از موضوعاتی که در رابطه با لپتین مطالعه شده یا در حال مطالعه هستند، شامل موارد زیر است:

• سهم و شراکت آن در التهاب و تصلب شرایین یا برعکس، حفاظت آن از تصلب شرایین
• با دیابت حاملگی و با پره اکلامپسی در دوران بارداری افزایش می‌یابد.
• نقش در باروری
• ارتباط با افسردگی، استرس و اضطراب
• نقش در حفظ سطح گلوکز و اثر متقابل آن با انسولین
• ارتباط بین سطح لپتین، کاهش وزن و گرسنگی

آزمایش لپتین به طور معمول انجام نمی‌شود و برای بیشتر افراد کاربرد ندارد. اگر کسی چاق باشد و گرسنگی مداوم داشته باشد یا کودکی خردسال به شدت چاق باشد، ممکن است آزمایش لپتین در نظر گرفته می‌شود.

طبقه‌بندی در حال حاضر بر اساس شاخص توده بدن یا BMI انجام می‌شود.

برای جوانان، وزن و قد و همچنین سن و جنس در تعیین صدک BMI آنها در نظر گرفته می‌شود. یک جوان دارای اضافه وزن کسی است که BMI بین صدک ۸۵ و صدک ۹۴ در نمودارهای رشد استاندارد قرار دارد. یک جوان چاق کسی است که در صدک ۹۵ در نمودارهای رشد استاندارد یا بالاتر از آن باشد یا BMI بزرگ‌تر یا مساوی ۳۰ کیلوگرم در متر مربع داشته باشد، هر کدام پایین‌تر باشد.

برای بزرگسالان، BMI به صورت زیر محاسبه می‌شود:

BMI = (وزن به پوند) / (قد به اینچ مربع) 703x

طبقه بندی BMI

کم‌تر از ۱۸/۵ کمبود وزن

۱۸/۵ - ۲۴/۹ وزن طبیعی

۲۵/۰ - ۲۹/۹ اضافه وزن

۳۰ و بالاتر چاق است

خیر، آزمایش لپتین در مطب پزشکان انجام نمی‌شود و توسط اکثر آزمایشگاه ها ارائه نمی‌شود. آزمایش احتمالاً باید به آزمایشگاه مرجع ارسال شود.

سطح لپتین اغلب با کاهش وزن یک فرد چاق کاهش می‌یابد و با چاقی فرد افزایش می‌یابد، اما در غیر این صورت به تغییر سبک زندگی پاسخ نمی‌دهند.

در کسانی که کمبود لپتین ارثی بسیار کمیاب دارند، درمان جایگزینی در رفع چاقی موفق بوده است. با این وجود، در حال حاضر داده‌های کافی برای پشتیبانی از استفاده معمول آن برای سایر کمبودهای لپتین وجود ندارد.

اگرچه لپتین اولین cytokine سلول چربی (یا "آدیپوکین") شناسایی شده بود، بسیاری دیگر کشف شده است. دو موردی که به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفته‌اند، رسیستین که مقاومت به انسولین را افزایش می‌دهد و آدیپونکتین است که باعث کاهش آن می‌شود. در چاقی رسیستین افزایش یافته و آدیپونکتین کاهش می‌یابد. آن‌ها همچنین اثرات متضادی بر التهاب دارند. رسیستین التهاب را افزایش می‌دهد، در حالی که آدیپونکتین باعث کاهش آن می‌شود. آدیپوکین دیگری که اخیراً کشف شده است ویسفاتین است که در دیابت نوع ۲ افزایش یافته و ممکن است در افزایش سطح انسولین نقش داشته باشد. چندین آدیپوکین دیگر عبارتند از آپلین(aplin)، چمرین(chemerin)، و امنتین (omentin) که به نظر می رسد همه‌ی آن‌ها ضد التهاب هستند.