برای بررسی عملکرد کلیه و همچنین قند خون، تعادل اسید-باز و سطح مایعات و الکترولیت‌ها
برای غربالگری پزشکی، تشخیص یا پایش درمان
نمونه خونی که از طریق ورید بازویی گرفته می‌شود.
بله
پانل متابولیک پایه (BMP) عبارت از پانلی است که شامل هشت آزمایش مختلف است. این آزمایشات در مورد چگونگی مصرف انرژی بدن (متابولیسم) اطلاعاتی ارائه می‌دهد.
BMP به نمونه خونی نیاز دارد که معمولاً از ورید بازوی شما گرفته می‌شود. این آزمایش را می توان برای بررسی عملکرد کلیه و همچنین قند خون، تعادل اسید-باز و سطح مایعات و الکترولیت‌ها مورد استفاده قرار داد.
هدف از آزمایش
پانل متابولیک پایه معمولاً شامل هشت آزمایش جداگانه است و می‌تواند اطلاعات مربوطه را در بسیاری از شرایط ارائه دهد. بسته به زمینه، BMP می‌تواند برای غربالگری پزشکی، تشخیص یا پایش درمان استفاده شود.
آزمایش چه چیزی را اندازه‌گیری می‌کند؟
معمولاً آزمایش مجزا در پانل متابولیک پایه گنجانده شده است که شامل موارد زیر است:
چه زمانی نیاز است که آزمایشات پانل متابولیک پایه انجام شوند؟
شرایط بسیاری وجود دارد که در آن پنل متابولیک پایه ممکن است درخواست داده شود. هنگامی که پزشک مشکوک به بروز مشکلی در کلیه‌ها، تعادل الکترولیت‌ها یا تعادل اسید و باز در بدن شما باشد، می‌تواند برای تشخیص این تست‌ها را درخواست کند. پانل متابولیک پایه می‌تواند در صورت داشتن علائم عمومی مانند خستگی، گیجی، استفراغ طولانی مدت یا مشکلات تنفسی مفید باشد. اگر در اورژانس بستری شوید، ممکن است برای بررسی ناهنجاری‌های خون شما درخواست داده شود.
برخی از پزشکان در طول معاینات معمولی شما تست‌های BMP انجام می‌دهند، اما این یک استفاده استاندارد از این آزمایش نیست. هیچ دستورالعملی وجود ندارد که BMP را برای غربالگری توصیه کند، زیرا تا به امروز، هیچ مطالعه پزشکی مزایای استفاده از BMP بعنوان تست‌های غربالگری را نشان نداده است.
اگر در آزمایش قبلی مورد غیرطبیعی داشته‌اید و پزشک می‌خواهد ببیند آیا سطح آزمایشات شما در طول زمان تغییر کرده است یا خیر، می‌تواند برای کنترل استفاده شود. همچنین می‌توان از BMP برای بررسی اینکه آیا سطح بدن شما پس از درمان برای مشکلات مختلف سلامتی تغییر کرده است یا خیر، استفاده کرد.
نحوه انجام آزمایش
پانل متابولیک پایه معمولاً پس از درخواست توسط یک متخصص انجام می‌شود. این آزمایش بر روی نمونه خون انجام می‌شود.
انجام تست پانل متابولیک پایه
پانل متابولیک پایه آزمایشی است که بر روی یک نمونه خون انجام می‌شود. این نمونه معمولاً در مطب پزشک، بیمارستان یا آزمایشگاه گرفته می‌شود و خون از طریق ورید بازوی شما بدست می‌آید.
مرحله ی قبل از آزمایش
معمولاً به شما گفته می شود که حداقل هشت ساعت یا یک شب قبل از گرفتن خون ناشتا باشید. ناشتا بودن برای این آزمایش به معنای پرهیز از خوردن و آشامیدن (غیر از آب) است.
شما معمولاً نیازی به قطع مصرف هیچ دارویی قبل از انجام آزمایش ندارید، اما باید داروها و مکمل‌های فعلی خود را قبل از آزمایش به اطلاع پزشک خود برسانید.
حتماً دستورالعمل‌های خاصی را که توسط مطب پزشک برای ناشتایی یا آمادگی برای خونگیری پانل متابولیک پایه داده شده است، رعایت کنید.
در مدت زمان آزمایش
گرفتن نمونه خون برای BMP یک روش معمول است. در حالت نشسته از طریق سیاهرگ بازوئی شما نمونه خون تهیه می‌شود. کل فرآیند خونگیری معمولا کمتر از چند دقیقه طول می‌کشد.
مرحله ی بعد از آزمایش
برای جلوگیری از ادامه خونریزی، تکنسین اغلب یک بانداژ را روی محل خونگیری قرار می‌دهد و ممکن است لازم باشد چند دقیقه برای کاهش کبودی فشار وارد کنید. با این وجود، احتمال کبودی یا درد خفیف در بازوی شما پس از خونگیری وجود دارد، اما عوارض جانبی معمولاً کوتاه مدت هستند.
از آنجا که ممکن است مجبور به ناشتا باشید، می‌توانید چیزی برای خوردن بعد از اتمام شدن نمونه گیری همراه خود داشته باشید. به طور کلی می‌توانید پس از گرفتن نمونه خون به فعالیت‌های معمول خود مانند رانندگی و کار بازگردید.
نتایج آزمایش پانل متابولیک پایه
دریافت نتایج آزمایش
نتایج پنل متابولیک پایه معمولاً ظرف چند روز کاری پس از گرفتن نمونه خون توسط آزمایشگاه در دسترس است. ممکن است از طریق مطب پزشک مستقیماً با شما تماس گرفته شود، یا ممکن است یک گزارش آزمایش از طریق پست برای شما ارسال شود یا از طریق یک پورتال سلامت آنلاین در دسترس قرار گیرد.
تفسیر نتایج آزمایش
در گزارش آزمایش خود، معمولاً یک آیتم خطی برای هر اندازه‌گیری که در پانل متابولیک پایه وجود دارد، مشاهده می‌کنید. این آیتم هم سطوح شما و هم محدوده مرجع را برای هر نتیجه آزمایش نشان می‌دهد.
ضروری است که به محدوده مرجع ذکر شده در گزارش آزمایش خود دقت کنید زیرا این محدوده می‌تواند برای برخی از آزمایشات بر اساس آزمایشگاهی که نمونه خون شما را آنالیز کرده است تغییر کند. برای برخی از اندازه‌گیری‌ها می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد، بنابراین هیچ محدوده مرجع جهانی برای پانل متابولیک پایه وجود ندارد.
برای نشان دادن تنوع در محدوده‌های مرجع، جدول زیر محدوده‌های رایج ذکر شده در کتابخانه ملی پزشکی، دایره المعارف پزشکی و هیئت بورد پزشکی داخلی آمریکا را نشان می‌دهد:
|
اندازه گیری |
کتابخانه ملی پزشکی، محدوده مرجع دایره المعارف پزشکی |
محدوده مرجع هیئت بورد پزشکی داخلی آمریکا |
| قند | 70 - 100 mg/dL | 70 - 99 mg/dL |
| کلسیم | 8.5 - 10.2 mg/dL | 8.6 - 10.2 mg/dL |
| سدیم | 135 - 145 mmol/L یا mEq/L | 136 - 145 mmol/L یا mEq/L |
| پتاسیم | 3.7 - 5.2 mmol/L یا mEq/L | 3.5 - 5.0 mmol/L یا mEq/L |
| بی کربنات | 23 - 29 mmol/L یا mEq/L | 23 - 28 mmol/L یا mEq/L |
| کلرید | 96 - 106 mmol/L یا mEq/L | 98 - 106 mmol/L یا mEq/L |
| اوره | 6 - 20 mg/dL | 8 - 20 mg/Dl |
| کراتینین | 0.6 - 1.3 mg/dL |
Female: 0.5 - 1.10 mg/dl Male: 0.7 - 1.30 mg/dl |
تفسیر نتیجه آزمایشات شما فراتر از توجه به نرمال یا غیر طبیعی بودن سطح این نتایج است. برای نتایج غیرطبیعی، پزشک بررسی می‌کند که تا چه حد آن‌ها خارج از محدوده مرجع قرار دارند. تاریخچه سلامت و سلامت فعلی شما در نظر گرفته می‌شود و ممکن است به دنبال الگوهایی باشند تا محتمل‌ترین علت را شناسایی کنند یا تعیین کنند که آیا آزمایشات بعدی مورد نیاز است یا خیر.
به همه این دلایل، مهم است که نتایج آزمایش BMP خود را با پزشک در میان بگذارید تا بتوانید به بهترین نحو متوجه ارتباط آن‌ها با وضعیت خود شوید.
سوالاتی از پزشک در مورد نتایج آزمایش
صحبت با پزشک خود بهترین راه برای درک اهمیت نتایج آزمایش پانل متابولیک پایه است. برخی از سوالاتی که ممکن است هنگام بررسی گزارش آزمایش خود با پزشک به شما کمک کند عبارتند از:
آیا نتایج غیرعادی در پانل متابولیک پایه من وجود دارد؟ اگر چنین است، کدام سطح(های) غیرطبیعی و چقدر غیرطبیعی بودند؟
محتمل‌ترین علت هر گونه نتایج غیر طبیعی چیست؟
آیا آزمایش بعدی را توصیه می‌کنید؟ اگر چنین است، مزایا و معایب آن تست‌ها چیست؟
آیا در آینده باید آزمایش پانل متابولیک پایه دیگری داشته باشم؟
تست‌های مرتبط
از آنجایی که پانل متابولیک پایه از چندین آزمایش جداگانه تشکیل شده است، همپوشانی قابل توجهی با چندین پانل دیگر دارد. در بخش‌های زیر اطلاعاتی در مورد آزمایش‌های مربوط به BMP ارائه می‌شود.
پانل متابولیک پایه چه تفاوتی با پنل متابولیک جامع دارد؟
پنل متابولیک جامع (CMP) شامل تمام آزمایش‌های پانل متابولیک پایه است و شش مورد دیگر را اضافه می‌کند. به این ترتیب، CMP یک پنل گسترده‌تر است و اندازه‌گیری‌های اضافی آن اجزای کلیدی پانل کبد هستند.
جدول زیر مقایسه‌ای از اجزای معمول پانل‌های متابولیک پایه و جامع را ارائه می‌دهد:
| پانل متابولیک جامع | پنل متابولیک پایه | اندازه‌گیری |
| ✔ | ✔ | قند |
| ✔ | ✔ | کلسیم |
| ✔ | ✔ | سدیم |
| ✔ | ✔ | پتاسیم |
| ✔ | ✔ | بی کربنات |
| ✔ | ✔ | کلرید |
| ✔ | ✔ | اوره |
| ✔ | ✔ | کراتینین |
| ✔ | آلبومین | |
| ✔ | توتال پروتیین | |
| ✔ | آلکالن فسفاتاز | |
| ✔ | ALT | |
| ✔ | AST | |
| ✔ | بیلی روبین |
نمونه خون برایBMP تقریباً همیشه در یک محیط پزشکی گرفته می‌شود و آن نمونه در آزمایشگاه مورد آنالیز قرار می‌گیرد. برخی از اندازه‌گیری‌های فردی که بخشی از BMP هستند ممکن است امکان دسترسی در منزل را داشته باشند و یا اینکه امکان جمع‌آوری نمونه خون در خانه وجود داشته باشد.
عوامل متعددی، از جمله محل انجام آزمایش، محل آزمایش بر روی نمونه شما، و اینکه آیا بیمه درمانی دارید، می‌تواند بر هزینه پانل متابولیک پایه تأثیر بگذارد. در نتیجه، قیمت استانداردی برای BMP وجود ندارد.
هزینه BMP شامل هزینه‌های مربوط به خونگیری و آنالیز آزمایشگاهی است.
اگر در یک آزمایش پانل متابولیک پایه نتایج غیرطبیعی داشتید، ممکن است نیاز به آزمایش بعدی داشته باشید. نوع پیگیری به نتایج آزمایش خاص و وضعیت سلامتی شما بستگی دارد. در برخی موارد، یک BMP تکراری می‌تواند کنترل کند که آیا سطح این آزمایشات در طول زمان عادی می‌شود یا خیر. در موارد دیگر، سایر تست‌های آزمایشگاهی یا آزمایش‌های تصویربرداری می‌توانند برای کمک به تشخیص علت یک نتیجه غیرطبیعی مناسب باشند.