آزمایش حساسیت به وارفارین

آزمایش حساسیت به وارفارین (تعیین ژنوتیپ) برای کمک به تعیین حساسیت احتمالی بیمار نسبت به وارفارین و کمک به انتخاب دوزهای مناسبِ دارو مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

آزمایش تعیین ژنوتیپ وارفارین در درجه اول تغییرات موجود در ژن VKORC1 و CYP2C9 را مشخص می‌کند. (برای اطلاعات بیشتر در مورد این ژن‌ها به قسمت "چه چیزی آزمایش می‌شود؟" مراجعه کنید) 

در حال حاضر آزمایش ژنتیکی CYP2C9 و VKORC1 زیاد مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. اگرچه مطالعات نشان داده است که این ژن‌ها در حساسیت افراد نسبت به وارفارین سهیم هستند و می‌توانند درصد قابل توجهی از تفاوت‌های بین فردی را در نیاز به دوز وارفارین توجیه کنند، اما هنوز در مورد ضرورت انجام این آزمایش اتفاق نظر وجود ندارد.

 آزمایش حساسیت به وارفارین ممکن است قبل از مصرف وارفارین برای اولین بار انجام شود، همچنین ممکن است زمانی انجام شود که در دستیابی به اثر ضد انعقادی پایدار ِ دارو (رقیق شدن خون) مشکلی وجود داشته باشد یا در هنگام مصرفِ وارفارین، حوادث انعقادی و یا خونریزی پدید آمده باشد.

 آزمایش حساسیت به وارفارین، اشکال متنوع ژنتیکی یا ژنوتیپ  CYP2C9 و VKORC1 را شناسایی می‌کند. آزمایشگاه‌ها معمولاً وارینت‌های آلل ۲ و ۳ از ژن  CYP2C9  را مورد بررسی قرار می‌دهند. (این دو آلل از واریانت‌های ژنتیکی هستند که بررسی‌های بسیار گسترده‌ای روی آن‌ها انجام شده است، آلل شماره ۲ در بین سفید پوستان ۱۰ الی ۱۵ درصد و آلل شماره ۳ بین ۴ الی ۱۰ درصد فراوانی دارند)

توضیح: شایع‌ترین واریانت ژنتیکی در مورد ژن CYP2C9، آلل نوع وحشی یا طبیعی آن یعنی 1*CYP2C9 است. واریانت 2*CYP2C9 به میزان ۳۰ تا ۵۰ درصد و واریانت 3*CYP2C9 به میزان ۹۰ درصد متابولیسم وارفارین را کاهش می‌دهند. بیش از ۳۰ درصد جمعیت اروپائی‌ها و سفید‌پوستان یک یا هر دو آلل فوق را دارند، در حالی‌که بیش از ۹۵ درصد جمعیت آسیایی‌ها و آمریکایی‌های آفریقایی تبار دارای ژنوتیپ وحشی و طبیعی (یعنی 1*CYP2C9) می‌باشند.

نتایج آزمایش باید به دقت تفسیر شوند تا مشخص شود که آیا احتمالاً به دوز دارویِ کمتری مورد نیاز است یا خیر. این نتایج اغلب توسط یک متخصص تفسیر می‌شود. برخی از آزمایشگاه‌ها همچنین ژن‌‌های دیگری را که ممکن است در حساسیت به وارفارین و بهینه سازی دوز نقش داشته باشند (به‌عنوان مثال CYP4F2) آزمایش می‌کنند.

آزمایشگاه باید اطلاعات مربوط به ژن‌های اضافی موجود در آزمایش را ارائه دهد. اگر صاحب یک یا چند کپی از واریانت‌های ژن‌های  CYP2C9 یا VKORC1 هستید، احتمالاً به دوز کمتری وارفارین نیاز دارید. مقدار مورد نیاز به تعداد و نوع واریانت ژنتیکی بستگی دارد اما به عوامل دیگر از جمله سلامتی، سن، جنس، رژیم غذایی و سایر داروها نیز بستگی زیادی خواهد داشت.

این تست فقط متداول‌ترین واریانت‌‌های ژنتیکی را در ژن‌های CYP2C9 و VKORC1 تشخیص می‌دهد. ممکن است یک واریانت نادر داشته باشید، که منجر به نتیجه منفی شود، اما همچنان نسبت به وارفارین حساسیت یا مقاومت بیشتری داشته باشد.

برخی از سازمان‌های بهداشتی بزرگ از آزمایش حساسیت به وارفارین پشتیبانی می‌کنند، در حالی که برخی دیگر مایلند اطلاعات بیشتری را بررسی کنند که آیا در نتیجه‌ی استفاده از این آزمایش حوادث انعقادی یا خونریزی در کسانی که تحت درمان با وارفارین هستند کاهش داشته که به این وسیله تاثیر مثبتی بر سلامتی وی گذاشته باشد.

 در حال حاضر، مطالعاتی در حال انجام است که ممکن است اطلاعات بیشتری در مورد نتایج بهداشتی در چند سال آینده ارائه دهد، و احتمالاً به تعیین سودمندی بالینی آزمایش کمک می‌کند. 

سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تغییراتی را در بروشور راهنمای وارفارین ایجاد کرده است تا  اطلاعاتی راجع به مفید بودن آزمایش ژنتیکی CYP2C9 و VKORC1،  و نکات راهنمایی کننده در مورد دوزهای وارفارین بر اساس نتایج آزمایشگاهی ارائه دهد.

 بسیاری از داروها با وارفارین تداخل می‌کنند و می‌توانند متابولیسم وارفارین را آهسته کنند. بنابراین پزشک را در جریان تمام داروهای مصرفی خود قرار دهید.

 بله. صرف نظر از ترکیب ژنتیکیِ بیمار، پاسخ فرد به وارفارین درمانی همچنان باید با آزمایشات منظم PT / INR کنترل شود. دلیل این امر آن است که میزان داروی مورد نیاز برای اعمال اثرات ضد انعقادی (که موجب رقیق شدن خون شود) در شخصِ بیمار می‌تواند تحت تأثیر عوامل دیگری مانند رژیم غذایی، سن، وزن، سایر داروها و وضعیت سلامتی قرار گیرد که با گذشت زمان تغییر می‌کند.

خیر. برای انجام آن به تجهیزات تخصصی و متخصص ژنتیک نیاز است. این آزمایش توسط هر آزمایشگاهی ارائه نمی‌شود و ممکن است به آزمایشگاهی خارج از مرکز درمانی شما ارسال شود (آزمایشگاه مرجع).

 خیر. این آزمایش اطلاعات مربوط به ژن‌هایی را که به شما به ارث رسیده است تعیین می‌کند. این اطلاعات در بدن شما تغییر نمی‌کند بنابراین یک بار کافی است.

بله و همیشه باید به آن‌ها بگویید که وارفارین مصرف می‌کنید. استفاده از وارفارین و حساسیت شما به وارفارین اطلاعات مهمی برای پزشکان (از جمله دندان‌پزشکان) به‌دست می‌دهد و می‌تواند بر گزینه‌های درمانی شما تأثیر بگذارد. ژن CYP2C9 در متابولیسم بسیاری از داروهای دیگر نیز نقش دارد.

این موضوعی است که باید با پزشک خود و خانواده در مورد آن بحث کنید. به‌طور کلی تا زمانی‌که یکی دیگر از اعضای خانواده نیز ملزم به مصرف وارفارین نشده باشد نیازی به انجام تست نیست، اما اگر یکی از اعضای خانواده دارای حساسیت به وارفارین باشد باید آن را به‌خاطر سپرد و با پزشک در میان گذاشت.