هنگامی که آزمایش غربالگری آنتی بادی گلبولهای قرمز یا تست DAT مثبت است؛ همچنین زمانی که به واکنش انتقال خون مشکوک هستید یا هنگامی که یک نوزاد تازه متولد شده دارای بیماری همولیتیک نوزادان است.
نمونه خون تهیه شده از طریق ورید بازویی.
خیر.
آنتی بادیهای گلبول قرمز، پروتئینهای تولید شده توسط سیستم ایمنی در برابر گلبولهای قرمز "بیگانه" هستند.
این آزمایش، آنتی بادیهای اختصاصی بر علیه گلبول قرمز موجود در خونِ فردی را که آزمایش غربالگری مثبت برای آنتی بادی های RBC (یک غربالگری آنتی بادی RBC یا آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم) دارد، مشخص میکند.
هر فرد ترکیبی خاص از آنتی ژنهای RBC، (ساختارهای موجود در سطح سلولها از جمله آنتی ژنهای مرتبط با گروههای اصلی خونیA ،B ، AB و O) را به ارث میبرد. بهطور معمول افراد فقط آنتی بادیهایی را تولید میکنند که ضد آنتی ژنهای "خارجی" باشد که در سلولهای خودشان یافت نمیشود.
همه افراد بهطور طبیعی آنتی بادی علیه آنتی ژنهای A و یا B تولید میکنند که روی RBCهای خودشان موجود نیست. بهعنوان مثال فردی که گروه خونی A دارد، در خون او آنتی بادی نسبت به آنتی ژن B وجود دارد. آنتی ژن مهم دیگر RBC ، آنتی ژن Rh به نام آنتی ژن D است. افراد یا آنتی ژن D را روی RBC خود دارند (Rh مثبت) یا ندارند (Rh منفی). آنتی بادیهای آنتی ژن D بهطور طبیعی وجود ندارد. فردی که Rh منفی است، تنها پس از قرار گرفتن در معرض RBC شخص دیگری که دارای آنتی ژن D است، آنتی بادی تولید میکند. بهعنوان مثال مادری که در حین بارداری یا در هنگام انتقال خون در معرض برخورد با RBC کودک خود قرار دارد.
خونی که قرار است تزریق شود باید با گروه خونی ABO و Rh گیرنده سازگار باشد زیرا آنتی بادیهای ABO و Rh موجود در خون گیرنده، موجب تخریب سریع (همولیز) RBCهای منتقل شده و ایجاد عوارض جدی میشود. آنتی بادیهای گروههای اصلی خون بهطور معمول با استفاده از آزمایشهای گروهبندی خون شناسایی میشوند و خون برای انتقال خون با گروه خونی ABO و Rh گیرنده باید مطابقت داشته باشد. (برای اطلاعات بیشتر در این باره، به تست تعیین گروه خون و مقالهی مصون نگه داشتن خون مراجعه کنید.)
علاوه بر آنتی ژنهای گروه خونی ABO و Rh، تعداد زیادی آنتی ژن گروه خونی RBC دیگر مانند آنتی ژن های Kell ، Kidd ، Duffy و سایر آنتی ژنهای Rh نیز وجود دارد. آنتی بادیهای برعلیه این آنتی ژنها بهطور طبیعی ساخته نمیشوند و تنها هنگامی که بدن از طریق انتقال خون در معرض آنها قرار میگیرد، یا در بدن مادر در هنگام بارداری و زایمان، که در معرض سلولهای خونی کودک قرار میگیرد، تولید میشود.
این آنتی بادیها ممکن است با واکنشهای جانبی همراه باشند یا نباشند و شناسایی نوع خاصی از آنتی بادیهای RBC موجود در خون فرد ممکن است در اجتناب از این واکنشها مهم باشد.
آزمایشاتی که آنتی بادی های ضد آنتی ژن های RBC غیر از ABO را طبقهبندی میکنند، در صورت تشخیص وجود آنتی بادی از طریق تست غربالگری آنتی بادی (غربالگری آنتی بادی یا DAT ) مثبت انجام میشود. این غربالگری ممکن است به عنوان بخشی از "تایپینگ و غربالگری" انجام شود که در شرائط زیر درخواست میشوند:
هنگامی که فرد دارای آنتی بادی بر علیه گلبولهای قرمز مجددا در معرض گلبولهای قرمز حاوی آنتی ژن "خارجی" قرار گیرد، چه با تزریق خون و یا در اثر بارداری، عوارض ممکن است ایجاد شود. آنتی بادیهای گلبولهای قرمز ممکن است به آنتی ژنهای اختصاصی موجود در RBCهای خارجی متصل شده و آنها را برای تخریب هدف قرار دهند. بسته به آنتی ژن و آنتی بادی درگیر و مقدار RBCهای تحت تأثیر، این می تواند یک واکنش از خفیف تا شدید و به طور بالقوه تهدید کننده زندگی فرد باشد.
ترکیبات آنتی بادی / آنتی ژن که قادر به از بین بردن گلبولهای قرمز هستند، از نظر بالینی قابل توجه هستند. این واکنش ممکن است بلافاصله در حین انتقال خون یا مدتی بعد از آن اتفاق بیفتد که در اینصورت میتواند از یک تا چند روز یا بیشتر پس از انتقال خون رخ دهد.
تخریب گلبولهای قرمز، همولیز نامیده میشود که میتواند در رگهای خونی یا در کبد یا طحال رخ دهد. همولیز میتواند علائم و نشانههایی مانند تب، لرز، حالت تهوع، درد پهلو، فشار خون پایین، ادرار خونی و زردی ایجاد کند.
چگونه نمونه برای انجام این آزمایش جمعآوری میشود؟
نمونه خونی که از طریق وریدی دریافت شود.
آیا برای اطمینان از کیفیت نمونه، به آمادگی خاصی نیاز است؟
خیر.
شناسایی آنتی بادی بر علیه گلبولهای قرمز خون بهعنوان یک تست پیگیری برای یک تست مثبت غربالگری آنتی بادی یا یک آزمایش مثبت آنتی گلوبولین مستقیم (DAT)، استفاده میشود. این آزمایش برای شناسایی آنتی بادی اختصاصی شناسایی شده توسط آزمایشات غربالگری جهت کمک به شناسایی علت واکنش انتقال خون، یا بیماری همولیتیک نوزاد (HDN) و یا کم خونی همولیتیک استفاده میشود.
غربالگری آنتی بادی گلبولهای قرمز یا تست آنتی گلبولین مستقیم در موارد زیر انجام میشود:
از آزمایش شناسایی آنتی بادیهای گلبول قرمز برای بررسی آنتی بادی اختصاصی یا آنتی بادیهایی استفاده میشود تا مشخص شود که آیا احتمالا از نظر بالینی قابل توجه هستند؛ یعنی اینکه آیا ممکن است باعث واکنش انتقال خون در HDN شوند یا خیر. برخی از آنتی بادیهای شناسایی شده باعث واکنشهای متوسط تا شدید میشوند در حالی که موارد دیگر با اهمیت کمتری ممکن است باعث آزمایش مثبت شوند اما علائم یا عوارض کمی در فرد گیرنده انتقال خون یا نوزاد داشته و یا نداشته باشند.
آزمایش آنتی بادی ممکن است در صورتی که آزمایش غربالگری آنتی بادی RBC یا آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم مثبت باشد انجام شود. این آزمایش همچنین ممکن است هنگامی که واکنش انتقال خون در فردی اتفاق افتاده یا هنگامی که مادری، نوزادی مبتلا به بیماری همولیتیک نوزادان دارد، انجام شود.
نتایج شناسایی آنتی بادی، آنتی بادی اختصاصی یا آنتی بادیهای موجود در خون فرد آزمایش شده را مشخص میکند. اگر آنتی بادی شناسایی شده از نظر بالینی قابل توجه تلقی شود، باید با هر تزریق (انتقال خون) و یا در هر حاملگی مورد توجه قرار گیرد.
اگر آنتی بادیهای گلبولهای قرمز با اهمیت بالینی در دوران بارداری شناسایی شده باشند، وضعیت کودک تحت نظارت قرار میگیرد. اینکه آنتی بادیها شرایط کودک را تحت تأثیر قرار میدهند یا نه، به آنتی بادی موجود و آنتی ژنهای RBC که جنین به ارث برده است، بستگی دارد. برخی از آنتی بادیها میتوانند از جفت عبور کرده و باعث بیماری همولیتیک نوزادان (HDN) شوند.
برای انتقال خون، اگر یک یا چند آنتی بادی RBC از نظر بالینی قابل شناسایی باشد، باید خون اهدا کنندهای که فاقد آنتی ژن RBC مربوطه است، برای انتقال استفاده شود. وقتی کسی به شرایطی که نیاز به تزریق مکرر دارد مبتلا میشود، فرد در معرض بسیاری از آنتی ژنهای RBC خارجی قرار میگیرد و ممکن است با گذشت زمان چندین نوع آنتی بادی برعلیه گلبولهای قرمز ایجاد کند و روند یافتن خون سازگار را به چالش بکشد.
اگر آنتی بادی از نظر بالینی مورد توجه قرار گرفته نشود، احتمالا باعث ایجاد واكنش انتقال خون در فرد یا ایجاد HDN نمی شود. برای انتقال خون اگر آنتی بادی شناسایی شده احتمال ایجاد واکنش در انتقال خون را ندارد (از نظر بالینی قابل توجه نباشد)، یافتن خون سازگار ضروری نیست. نمونههایی از آنتی بادیهای گلبول های قرمز و اهمیت بالینی آنها در جدول زیر نشان داده شده است.
با اهمیت تلقی نمیشوند |
معمولا اهمیت بالینی ندارند |
گاهی دارای اهمیت بالینی هستند |
دارای اهمیت بالینی هستند |
Chido/ Rodgers(Cha, Rga) |
Lutheran(Lua, Lub) |
MNS(U, Vw, Mur) |
Rh(D, C, E, c, e) |
JMH |
Lewis(Lea, Leb) |
Vel |
Kell (K, k, Ku) |
Bg |
MNS9M, N) |
Ge |
Duffy(Fya, Fyb, Fy3) |
Csa |
|
Hy |
Kidd(JKa, JKb, JK3) |
Xga |
P1 |
Yta |
Diego(Dia, Dib, Wra) |
|
|
|
MNS (S, s) |
|
|
|
A1 |
برخی از آنتی بادیهای RBC بهطور طبیعی وجود دارند. این آنتی بادیها نیازی به قرار گرفتن در معرض اولیه آنتی ژن مورد هدف خاص ندارند. این حالت شامل آنتی بادیهایی است که با آنتی ژنهای اصلی در گلبولهای قرمز A و B مطابقت دارند.
بعضی اوقات ممکن است آنتی بادی RBC به مقدار کمی در بدن فرد پذیرنده وجود داشته باشد که باعث ایجاد واکنش مثبت در تست غربالگری آنتی بادی RBC در طی آزمایش سازگاری خون قبل از تزریق نشود. هنگامی که یک فرد آنتی بادی RBC ایجاد کرد، باید همیشه با خونی که از نظر آنتی ژن منفی است، تست سازگاری انجام شود حتی اگر آنتی بادی دیگر قابل تشخیص نباشد. دلیل این امر این است که پس از اینکه خون به گیرنده داده میشود، میتواند باعث تولید سریع آنتی بادی شود و چندین روز بعد موجب واکنش تاخیری در انتقال خون میشود.
آنتی بادیهای RBC تنها مواردی نیستند که میتوانند باعث واکنش انتقال خون شوند. سیستم ایمنی بدن گیرنده همچنین ممکن است در برابر گلبولهای سفید خون یا پلاکتهای شخص دیگر یا داروهای مصرفی فرد اهدا کننده، واکنش نشان دهد. به ندرت ممکن است در صورت تزریق فرآورده هایی با مقدار زیادی پلاسما، آنتی بادی موجود در پلاسمای اهدا کننده خون، RBC دریافت کننده را مورد هدف قرار دهد. برخی از آنتی بادیهای RBC ممکن است یک آنتی ژن اختصاصی RBC را هدف قرار ندهند اما ممکن است با طیف گستردهای از انواع مختلف آنتی ژن گلبولهای قرمز خون از جمله مربوط به خود آن فرد، واکنش نشان دهند. این نوع آنتی بادیها میتوانند همراه با اختلالات خود ایمنی، لنفومها و لوسمی لنفوسیتی مزمن، برخی از عفونتهای ویروسی یا مایکوپلاسما و برخی از داروها باشند.
اگر میزان تیتر آنتی بادی کم باشد یا در برابر آنتی ژن نادری تشکیل شود، در آزمایش شناسایی آنتی بادی، گاهی آنتی بادیهای ضد گلبول قرمز قابل سنجش نمیشوند. بههمین دلیل است که فرآیند کراس مچ حتی در بیمارانی که هیچ آنتی بادی اثبات شدهای ندارند نیز مهم است. این فرآیند سازگاری گلبولهای قرمز اهدا کننده و سرم گیرنده را برای هر واحد از RBC های تزریق شده ارزیابی میکند.
انجام آن ضروری نیست مگر اینکه کسی باردار باشد یا نیاز به تزریق (انتقال خون) داشته باشد. آنتی بادیهای RBC بر سلامت کسی که آنها را در بدن خود دارد، تأثیری ندارد. گاهی اوقات ممکن است یک پزشک پس از بارداری، خصوصا اگر کودک او عارضهای داشته باشد، آن خانم را مورد آزمایش قرار دهد تا مشخص کند آیا خطرات مرتبط با بارداری در آینده وجود دارد یا خیر.
همچنین اگر مشکوک به همولیز یا کم خونی ناشی از اتوآنتی بادیها باشید، پزشک ممکن است آزمایش مستقیم آنتی گلوبولین (DAT) و غربالگری آنتیبادی RBC را درخواست کند.
خیر. ممکن است میزان آنها در خون به سطح پایین برسد اما هنگامی که ایجاد شدند، سلولهایی که باعث ایجاد آنها میشوند در بدن باقی میمانند و سطح آنتی بادی با قرار گرفتن مجدد در معرض همان آنتی ژن RBC، بهطور قابل توجهی دوباره افزایش مییابد. همیشه باید خونی را دریافت کنید که برای آنتی ژنهای مربوط به آنتی بادیهای قابل توجه از نظر بالینی، منفی باشد.
آنها بر ایمنی فرد اهدا کننده تأثیری نمیگذارند و همچنین فرآیند انتقال گلبولهای قرمز خون را تحت تأثیر قرار نمیدهند. اگر کسی آنتی بادی RBC قوی در پلاسما داشته باشد، آن پلاسما ممکن است برای همه ی ترانسفوزیونها قابل قبول نباشد.