برای تشخیص تب دانگ، به ویژه اگر پس از سفر به یک منطقه گرمسیری یا نیمه گرمسیری دچار تب شدهاید.
هنگامی که در عرض ۲ هفته بعد از مسافرت به منطقهای که تب دنگی در آن اندمیک است به تب بالا دچار شدهاید و یا اینکه شیوع این بیماری رخ داده باشد.
نمونه خونی که از ورید بازوئی گرفته میشود.
خیر
تب دانگ یک عفونت ویروسی است که توسط پشههایی که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری زندگی میکنند و حامل ویروس هستند به انسان منتقل میشود. آزمایش خون ویروس دانگ یا آنتی بادیهای تولید شده در پاسخ به عفونت دانگ را تشخیص میدهد.
طبق اعلام مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC)، عفونت دانگ در بیش از ۱۰۰ کشور شامل بخشهایی از آفریقا، آمریکا، دریای کارائیب، مدیترانه شرقی، جنوب شرقی آسیا و اقیانوس آرام غربی گزارش شده است. این یک بیماری عفونی با ظهور سریع است و بر طبق گفته سازمان بهداشت جهانی تعداد موارد بیماری و کشورهای درگیر در سراسر جهان در حال افزایش میباشند. تعداد واقعی مشخص نیست زیرا حدود ۷۵ درصد موارد بدون علامت است، اما برآورد اخیر تعداد عفونتهای دانگ را سالانه به ۳۹۰ میلیون نفر رسانده است. سالانه تقریباً ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون مورد علامت دار در سراسر جهان رخ میدهد.
در ایالات متحده، اکثر موارد دانگ در مسافرانی که از مناطق آندمیک برمیگردند اتفاق میافتد. بیشتر موارد دانگ در شهروندان ایالات متحده در افرادی است که در پورتوریکو، جزایر ویرجین ایالات متحده، ساموآ و گوام زندگی میکنند. طغیان بیماری طوریکه تعداد زیادی موارد در یک منطقه مشخص رخ دهد در ایالات متحده نادر است. در سالهای اخیر طغیانهای کوچکی در تگزاس و هاوایی و موارد کمی در فلوریدای جنوبی تشخیص داده شده است.
بسیاری از افراد در صورت قرار گرفتن در معرض یکی از چهار سروتیپ (۱-۴) ویروس دانگ، هیچ علائمی پیدا نخواهند کرد یا فقط یک بیماری خفیف دارند. برای کسانی که علامت دار میشوند، پیش آگهی برای بهبود کامل در طی چند هفته هنوز بسیار خوب است. شایعترین علائم اولیه تب شدید ناگهانی (۱۰۴ درجه فارنهایت یا ۴۰ درجه سانتی گراد) و علائم شبیه آنفلوانزا است که تقریباً ۴ تا ۷ روز پس از گزش پشه آلوده ظاهر میشود (این دوره کمون نامیده میشود و میتواند از ۳ تا ۱۴ روز باشد) علائم و نشانههای اضافی ممکن است شامل سردرد شدید، به ویژه درد پشت چشم، درد عضلات و مفاصل، بثورات پوستی، حالت تهوع، استفراغ و تورم غدد باشد.
برخی از افراد مبتلا به تب به خودی خود بهبود مییابند و هیچ گونه اثر پایدار بیماری ندارد در حالی که دیگران ممکن است به تب شدید دانگ (که گاهی اوقات تب خونریزی دهنده دانگ نامیده میشود) پیشرفت کنند. در صورت پیشرفت بیماری به این شکل، موج جدیدی از علائم ۳ تا ۷ روز پس از علائم اولیه و کاهش تب ظاهر میشود. این موارد ممکن است شامل خونریزی بینی، استفراغ خون، دفع خون در مدفوع، دشواری در تنفس و پوست سرد ناخوشایند، به ویژه در اندامهای انتهایی باشد. در طول فاز دوم بیماری، ویروس ممکن است به رگهای خونی (سیستم عروقی) حمله کند و باعث نشت مایع از مویرگها در فضای اطراف ریهها (پلورال افیوژن) یا به داخل حفره شکم (آسیت) شود.
از دست دادن خون و مایعات در مرحله دوم، اگر درمان نشود، میتواند بدتر شود و میتواند کشنده باشد. به منظور جلوگیری از آن عارضه (که گاهی سندرم شوک دانگ نامیده میشود)، پزشک ممکن است بیمار مبتلا به تب شدید دانگ را بمدت یک الی دو هفته در بیمارستان بستری کند تا درحالیکه بیماری دوران خود را سپری میکند، افت فشار خون و کم آبی بدن (دهیدراسیون) که بعلت ازدست دادن خون و مایعات پدید آمده کنترل شود. در طول هفته بعد از بهبودی، ممکن است بثورات پوستی مجددا ایجاد شوند که بمدت یک هفته یا بیشتر باقی بمانند.
تب دانگ معمولاً از طریق ترکیبی از آزمایشات خون تشخیص داده میشود زیرا پاسخ ایمنی بدن به ویروس پویا و پیچیده است. تستهای آزمایشگاهی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
چگونه نمونه برای آزمایش جمع آوری میشود؟
از طریق خونگیری از ورید بازوئی یک نمونه خون جمع آوری میشود.
آیا برای اطمینان از کیفیت نمونه به آماده سازی آزمایشی نیاز است؟
به هیچ گونه آمادگی خاصی نیاز نیست.
آزمایش تب دانگ برای تعیین اینکه آیا فردی با علائم و نشانهها و احتمالاً مواجهه اخیر با ویروس دنگی آلوده شده است، استفاده میشود. تشخیص عفونت بدون آزمایشات آزمایشگاهی دشوار است زیرا علائم ممکن است در ابتدا شبیه سایر بیماریها مانند عفونت چیکونگونیا باشد. دو نوع آزمایش اولیه در دسترس است:
آزمایشهای مولکولی خون پس از ۷ روز از بیماری احتمالاً ویروس را تشخیص نمیدهند. اگر نتیجه آزمایش PCR منفی باشد، طبق نظر CDC می توان از آزمایش آنتی بادی برای کمک به تشخیص استفاده کرد (به قسمت زیر مراجعه کنید).
ابتدا آنتی بادیهای IgM تولید میشوند و آزمایشات مربوط به این آنتی بادی در صورتیکه حداقل ۷-۱۰ روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس انجام شوند بسیار موثر خواهند بود. سطح این آنتی بادی درخون برای چند هفته افزایش مییابد، سپس به تدریج کاهش مییابد. بعد از چند ماه، آنتی بادیهای IgM به زیر سطح قابل تشخیص میرسند.
آنتی بادیهای IgG در پاسخ به عفونت با سرعت کمتری تولید میشوند. به طور معمول، سطح آن در یک عفونت حاد افزایش مییابد، پایدار میشود و سپس به مدت طولانی ادامه مییابد. افرادی که قبل از عفونت فعلی در معرض ویروس قرار گرفتهاند، سطحی از آنتی بادیهای IgG را در خون حفظ میکنند که میتواند در تفسیر نتایج تشخیصی تأثیر بگذارد.
وقتی افراد پس از سفر به مناطق گرمسیری که ویروس دانگ در آن وجود دارد، علائم و نشانههای مربوط به دانگ را نشان میدهند، آزمایش ممکن است انجام شود. برخی از علائم و نشانههای اصلی عبارتند از:
آزمایش مولکولی برای تشخیص عفونت حاد طی یک هفته از شروع علائم انجام میشود، در حالی که آزمایش آنتی بادی ممکن است بیش از ۴ روز پس از ظهور علائم درخواست شود. اگر آزمایش آنتی بادی انجام شود، ممکن است یک نمونه خون اضافی پس از دو هفته از بروز علائم جمعآوری شود تا افزایش سطح آنتی بادی مورد بررسی قرار گیرد.
آزمایش مولکولی - آزمایش PCR که وجود ویروس را تشخیص میدهد، به طور کلی مطمئنترین وسیله برای تشخیص است. نتیجه مثبت حاصل از PCR قطعی تلقی میشود. یک نتیجه منفی در تست PCR ممکن است نشان دهد که هیچ عفونتی وجود ندارد یا سطح ویروس برای تشخیص بسیار پایین است، مانند موقعیکه آزمایش بعد از یک دوره ۷ روزه انجام شود که در آن ویروس در نمونه جمعآوری شده وجود دارد. نتیجه منفی PCR با آزمایش آنتی بادی پیگیری میشود.
آزمایش آنتی بادی - آزمایش آنتی بادی ممکن است مثبت یا منفی گزارش شود، یا ممکن است به عنوان یک تیتر آنتی بادی با تفسیر اینکه کدام نوع آنتی بادی (IgG یا IgM) وجود دارد، گزارش شود.
آزمایشهای مثبت IgM و IgG برای آنتی بادیهای دانگ که در یک نمونه اولیه خون شناسایی شده است به این معنی است که احتمالاً فرد طی هفتههای اخیر به ویروس دانگ آلوده شده است. اگر شخصی به ویروس مشابهی از قبیل چیکونگونیا (که واکنش متقابل گفته میشود) آلوده شده باشد، آزمایش آنتی بادی IgM نیز میتواند مثبت باشد. اگر آزمایش اولیه آنتی بادی IgM مثبت باشد، برای تأیید وجود آنتی بادیهای ویروس دانگ و رد سایر عفونتهای ویروسی، از آزمایش دوم به نام آزمایش خنثی سازی کاهش پلاک (PRNT) استفاده میشود.
اگر IgG مثبت باشد اما IgM کم یا منفی باشد، احتمالاً فرد زمانی در گذشته دچار عفونت شده است. اگر تیتر آنتی بادی IgG دانگ بین نمونه اولیه و نمونه ای که ۲ تا ۴ هفته بعد گرفته شود، چهار برابر یا بیشتر افزایش یابد (به عنوان مثال، تیتر ۱: ۴ تا تیتر ۶۴:۱ افزایش پیدا کرده باشد) پس احتمال دارد که شخص به یک عفونت جدید دچار شده است.
آزمایشهای منفی برای آنتی بادیهای IgM یا IgG ممکن است به این معنی باشد که فرد مورد آزمایش عفونت دانگ ندارد و علائم بیماری به دلیل دیگری است، یا ممکن است سطح آنتی بادی برای اندازه گیری بسیار پایین باشد. ممکن است فرد هنوز به عفونت دانگ مبتلا باشد - ممکن است بعد از قرار گرفتن در معرض ویروس خیلی زود باشد که بتوان سطح قابل تشخیصی از آنتی بادی تولید شده باشد.
جدول زیر نتایجی را که ممکن است با آزمایش آنتی بادی مشاهده شود بصورت خلاصه نشان میدهد:
تفسیر احتمالی |
IgG نتیجه |
IgM نتیجه |
عفونت فعلی |
منفی |
مثبت |
عفونت فعلی |
مثبت |
مثبت |
عفونت اخیر |
افزایش چهار برابری در نمونههای گرفته شده با فاصله ۲-۴ هفته |
کم یا منفی یا تست نشده |
عفونت گذشته |
مثبت |
کم یا منفی |
پس از مواجههی اولیه هنوز برای تولید آنتی بادیها خیلی زود است یا اینکه علائم به دلیل دیگری ایجاد شده است. |
منفی |
منفی |
علائم جسمی مانند بثورات یا درد مفاصل علایم قابل اعتمادی برای تشخیص تب دانگ نیستند زیرا علائم تا قبل از اینکه تب اولیه رد نشود ظاهر نمیشوند.
اگر شخصی به آربو ویروس دیگری مانند ویروس نیل غربی آلوده شود، آزمایشات آنتی بادی برای تب دانگ میتواند مثبت باشد. پزشک برای تشخیص عفونت، نتایج آزمایش، سابقه پزشکی و تاریخچه سفر اخیر فرد را مورد بررسی قرار میدهد.
هیچ تست آزمایشگاهی نمیتواند پیش بینی کند که آیا عفونت به شکل شدیدتر پیشرفت میکند یا خیر، اما کسانی که قبلاً به دانگ آلوده شدهاند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دانگ شدید در طی عفونت دوم هستند.
در حال حاضر، هیچ روش ایمونیزاسیونی وجود ندارد که در صورت مواجهه شدن با ویروس، از تب دانگ پیشگیری کند. اجتناب از مواجهه با ویروس به محافظت در برابر گزش پشه بستگی دارد. هنگام مسافرت در آب و هوای گرمسیری، از مواد دور کننده ی حشرات استفاده کنید که شامل پیراهن های آستین بلند و شلوارهای بلند است. در زمانی که پشهها بسیار فعال هستند یعنی در سپیده دم و غروب در خانه بمانید.
خیر، ویروس در اثر تماس فرد به فرد یا در معرض ترشحات تنفسی منتشر نمیشود. ویروس هنگام گزش فرد آلوده توسط پشه و سپس گزش فرد سالم پخش میشود. ممکن است در موارد نادر از طریق انتقال خون، اهدای عضو یا از طریق مادر به جنین منتقل شود.
بله، چهار نوع (سروتایپ) ویروس دانگ وجود دارد. ممکن است به یک سروتیپ آلوده شوید و بعداً با سروتایپ دیگری آلوده شوید. هنگام مواجهه با یک سروتایپ، هیچ ایمنی محافظتی متقاطع نسبت به همه ویروسهای دانگ پدید نمی آید. علاوه بر این، عفونت بعدی با ویروس تب دانگ معمولاً با بیماری شدیدتری همراه است.
آدرس: تهران، خیابان استاد مطهری، بعد از خیابان مفتح، خیابان جهانتاب، خیابان نقدی، پلاك ۱۲، طبقه اول
کد پستی: ۱۵۷۶۶۳۵۷۱۴
صندوق پستی: ۱۵۸۷۵۹۴۸۳
تلفن: ۰۲۱۸۸۵۴۵۹۲۲
فکس: ۸۸۷۶۷۱۵۹ - ۸۸۷۶۵۵۶۱