- گاهی اوقات برای کمک به بررسی چاقی؛
- هنگام شرکت در یک مطالعه تحقیقاتی
یک نمونه خون که از ورید بازو گرفته میشود.
خیر
لپتین هورمونی است که با نشان دادن ارضاء گرسنگی (سیری) به تنظیم اشتها کمک میکند. این آزمایش میزان لپتین را در خون اندازه گیری میکند تا کمبودی را که ممکن است در چاقی موثر باشد، تشخیص دهد.
لپتین در درجه اول توسط سلولهای چربی (آدیپوسیتها) و به میزان کمتری توسط سایر بافتها از جمله جفت در زنان باردار تولید میشود. در گیرندههای خون در هیپوتالاموس در مغز منتقل میشود. وقتی غذای کافی مصرف شود، به بدن میگوید که دیگر گرسنه نیست. در یک پاسخ فیدبک طبیعی، سطح پایین لپتین باعث گرسنگی و افزایش مصرف غذا میشود. با افزایش سطح لپتین ناشی از افزایش سلولهای چربی، گرسنگی کاهش یافته و مصرف غذا کاهش مییابد.
لپتین ناکافی میتواند باعث گرسنگی مداوم شود زیرا بدن تلاش میکند خود را از کمبود تغذیه (گرسنگی) محافظت کند. کمبود لپتین ارثی بسیار نادر، میتواند باعث چاقی شدید از طریق گرسنگی مداوم و خوردن مداوم شود که از اوایل کودکی شروع میشود. ثابت شده است که درمان جایگزینی لپتین در درمان برخی از افراد مبتلا موفقیت آمیز است.
چاقی معمولاً با افزایش سطح لپتین در ارتباط است. تصور میشود این به دلیل مقاومت در برابر لپتین باشد که شبیه مقاومت به انسولین است که اغلب با چاقی دیده میشود. افرادی که تحت تأثیر قرار گرفتهاند در برابر عملکرد لپتین مقاوم هستند - آنها حتی پس از مصرف غذای کافی همچنان احساس گرسنگی میکنند. بدن در تلاش برای جبران و پاسخ به گرسنگی متداول، لپتین بیشتری تولید میکند. با این وجود، تخمین زده میشود که حدود ۱۰ درصد از افراد چاق درجاتی از کمبود لپتین داشته باشند.
علاقه قابل توجهی در درک بهتر روابط لپتین با چاقی وجود دارد. چاقی یکی از نگرانیهای مهم بهداشتی در ایالات متحده است. زیرا خطر بسیاری از بیماریها مانند فشار خون بالا، دیس لیپیدمی (کلسترول بالا و یا تری گلیسیرید بالا)، دیابت نوع ۲، مشکلات مفصلی، آپنه خواب، بیماری کرونر قلب، سکته مغزی و برخی سرطانها را افزایش میدهد. میزان چاقی طی ۲۰ سال گذشته در همه طیفهای سنی به طور پیوسته افزایش یافته است و طبق مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری، بیش از یک سوم بزرگسالان و ۱۷ درصد کودکان و نوجوانان در این کشور در حال حاضر در زمره چاقیها طبقه بندی میشوند . طبقه بندی براساس شاخص توده بدن یا BMI انجام میشود. (به سوالات متداول زیر مراجعه کنید).
یک مطالعه اخیر نشان داده است که در برخی افراد میزان لپتین در اندازهگیری میزان چربی اضافی فرد دقیقتر از شاخص سنتی توده بدنی است. به طور کلی، هرچه سطح لپتین در جریان خون بیشتر باشد، بافت چربی بیشتری در فرد وجود دارد. در این مطالعه، این امر به ویژه در مورد زنان مسن تر و در افرادی با عضلات بزرگ یا استخوانهای متراکم که نتایج نمره BMI میتواند گمراه کننده باشد، صادق بود.
تحقیقات برای بررسی نقش لپتین در بدن و ارتباط بین لپتین و چاقی و بین لپتین و کاهش وزنِ موفقیت آمیز، ادامه دارد. همچنین علاقه به ادامه تعیین اینکه آیا یک درمان مبتنی بر لپتین برای کسانی که چاق و کمبود لپتین هستند مفید است وجود دارد.
آزمایش لپتین به طور روتین درخواست نمیشود و مفید بودن آن در برنامههای پزشکی هنوز به طور کامل مشخص نشده است. بیشتر آزمایشات هنوز در امور تحقیقاتی انجام میشود زیرا بیشتر نقش لپتین بررسی میشود.
در شرایط بالینی، آزمایش لپتین به احتمال زیاد برای یک کودک چاق انجام میشود، به خصوص اگر سابقه خانوادگی چاقی زودرس وجود داشته باشد. این ممکن است گاهی اوقات به یک فرد چاق که علائم گرسنگی مکرر و مداوم برای تشخیص کمبود یا بیش از حد لپتین دارد، درخواست شود.
در برخی مواقع، ممکن است از این آزمایش به همراه سایر آزمایشات مانند پروفایل لیپید، پانل تیروئید، گلوکز، انسولین یا هموگلوبین A1C برای بررسی وضعیت سلامت فرد چاق و تشخیص شرایط زمینهای که ممکن است در آن سهیم باشد یا شرایط آنها را پیچیده میکند.
لپتین در درجه اول در طی مطالعات بالینی، زمانی که برای بررسی بیشتر نقش لپتین انجام میشود، درخواست میشود.
آزمایش لپتین غالباً خارج از یک محیط تحقیقاتی انجام نمیشود، اما ممکن است گاهی اوقات وقتی کودک در طبقهبندی چاق قرار میگیرد، به خصوص وقتی که سابقه خانوادگی چاقی زودرس وجود داشته باشد، این آزمایش انجام میشود. (برای طبقه بندی، به سوالات متداول زیر مراجعه کنید.)
بعضی از پزشکان ممکن است هنگام بررسی از یک فرد چاق آزمایش لپتین را برای تعیین اینکه آیا ممکن است کمبود لپتین یا بیش از حد داشته باشند (برای تشخیص مقاومت به لپتین) درخواست کنند.
در افراد چاق، کاهش سطح لپتین ممکن است درجاتی از کمبود را نشان دهد، در حالی که تصور میشود افزایش غلظتها با مقاومت در برابر اثرات لپتین همراه است. در بیشتر افراد چاق سطح لپتین افزایش خواهد یافت، اما حدود ۱۰ درصد ممکن است درجاتی از کمبود لپتین داشته باشند.
به ندرت، سطح لپتین به طور قابل توجهی کاهش مییابد ممکن است کمبود لپتین ارثی مرتبط با چاقی شدید را نشان دهد.
ترشح لپتین از الگوی شبانه روزی پیروی میکند، به این معنی که غلظت آن درخون در طول یک دوره زمانی ۲۴ ساعته متفاوت خواهد بود (مقدار آن در شب بیشتر از روز است).
در زنان به طور معمول سطح لپتین بالاتر از مردان است. غلظت لپتین نیز در دوران بارداری افزایش مییابد و ممکن است در زنان مبتلا به دیابت بارداری یا پره اکلامپسی به طور قابل توجهی افزایش یابد. اگرچه از این آزمایش برای پایش بر این شرایط استفاده نشده است.
مفید بودن نتایج لپتین در امور پزشکی، به ویژه در بررسی مقادیر اضافی یا کمبود هورمون، هنوز کاملاً ثابت نشده است. به عنوان مثال، فردی با کمبود ارثی نادر ممکن است از درمان جایگزینی لپتین بهرهمند شود، اما هنوز اطلاعات کافی برای تعیین اینکه آیا یک فرد با کمبود خفیف نیز از یک درمان هدفمند سود می برد یا خیر، وجود ندارد.
برخی دیگر از موضوعاتی که در رابطه با لپتین مطالعه شده یا در حال مطالعه هستند، شامل موارد زیر است:
آزمایش لپتین به طور معمول انجام نمیشود و برای بیشتر افراد کاربرد ندارد. اگر کسی چاق باشد و گرسنگی مداوم داشته باشد یا کودکی خردسال به شدت چاق باشد، ممکن است آزمایش لپتین در نظر گرفته میشود.
طبقهبندی در حال حاضر بر اساس شاخص توده بدن یا BMI انجام میشود.
برای جوانان، وزن و قد و همچنین سن و جنس در تعیین صدک BMI آنها در نظر گرفته میشود. یک جوان دارای اضافه وزن کسی است که BMI بین صدک ۸۵ و صدک ۹۴ در نمودارهای رشد استاندارد قرار دارد. یک جوان چاق کسی است که در صدک ۹۵ در نمودارهای رشد استاندارد یا بالاتر از آن باشد یا BMI بزرگتر یا مساوی ۳۰ کیلوگرم در متر مربع داشته باشد، هر کدام پایینتر باشد.
برای بزرگسالان، BMI به صورت زیر محاسبه میشود:
BMI = (وزن به پوند) / (قد به اینچ مربع) 703x
طبقه بندی BMI
کمتر از ۱۸/۵ کمبود وزن
۱۸/۵ - ۲۴/۹ وزن طبیعی
۲۵/۰ - ۲۹/۹ اضافه وزن
۳۰ و بالاتر چاق است
خیر، آزمایش لپتین در مطب پزشکان انجام نمیشود و توسط اکثر آزمایشگاه ها ارائه نمیشود. آزمایش احتمالاً باید به آزمایشگاه مرجع ارسال شود.
سطح لپتین اغلب با کاهش وزن یک فرد چاق کاهش مییابد و با چاقی فرد افزایش مییابد، اما در غیر این صورت به تغییر سبک زندگی پاسخ نمیدهند.
در کسانی که کمبود لپتین ارثی بسیار کمیاب دارند، درمان جایگزینی در رفع چاقی موفق بوده است. با این وجود، در حال حاضر دادههای کافی برای پشتیبانی از استفاده معمول آن برای سایر کمبودهای لپتین وجود ندارد.
اگرچه لپتین اولین cytokine سلول چربی (یا "آدیپوکین") شناسایی شده بود، بسیاری دیگر کشف شده است. دو موردی که به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفتهاند، رسیستین که مقاومت به انسولین را افزایش میدهد و آدیپونکتین است که باعث کاهش آن میشود. در چاقی رسیستین افزایش یافته و آدیپونکتین کاهش مییابد. آنها همچنین اثرات متضادی بر التهاب دارند. رسیستین التهاب را افزایش میدهد، در حالی که آدیپونکتین باعث کاهش آن میشود. آدیپوکین دیگری که اخیراً کشف شده است ویسفاتین است که در دیابت نوع ۲ افزایش یافته و ممکن است در افزایش سطح انسولین نقش داشته باشد. چندین آدیپوکین دیگر عبارتند از آپلین(aplin)، چمرین(chemerin)، و امنتین (omentin) که به نظر می رسد همهی آنها ضد التهاب هستند.
آدرس: تهران، خیابان استاد مطهری، بعد از خیابان مفتح، خیابان جهانتاب، خیابان نقدی، پلاك ۱۲، طبقه اول
کد پستی: ۱۵۷۶۶۳۵۷۱۴
صندوق پستی: ۱۵۸۷۵۹۴۸۳
تلفن: ۰۲۱۸۸۵۴۵۹۲۲
فکس: ۸۸۷۶۷۱۵۹ - ۸۸۷۶۵۵۶۱